Antieke wapens, Blanke wapens. Dutch Smallsword.
In Nederland heet het DEGEN
in Frankrijk Epée
Degens van de Orde van de Unie 1807 van Lodewijk Napoleon Koning van Holland 1806 - 1810.
Hierover meer in mijn Blog
Degens van de Orde van de Unie 1807 van Lodewijk Napoleon Koning van Holland 1806 - 1810.
Degens, ze zijn er in vele soorten en maten. Ik kan hier slechts klein deel laten zien.
Veel plaatjes/gegevens van de site van het NMM Nationaal Militair Museum.
Wikipedia schrijft er dit over.
De klassieke degen is een verdere ontwikkeling uit het rapier, dat zelf een geavanceerdere versie was van het zwaard. De ontwikkeling van deze zogenaamde scherm- of steekwapens begon op het einde van de 15de eeuw en vormde al gauw een alternatief voor het gewone zwaard.
Rapier en degen werden vooral gedragen en gehanteerd door de rijke burgerij,
die steeds meer aan belang won. Deze burgerij hechtte meer waarde aan
sierlijkheid dan aan efficiëntie en zodoende werd het rapier meer en
meer verfijnd. Dit leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van de degen,
een slankere, lichtere versie van het rapier.
De termen rapier en degen werden vaak door elkaar gebruikt, zodat
het niet eenvoudig is een daadwerkelijk verschil te maken tussen beide
wapens.
De klassieke schermwapens geraakten in onbruik op het einde van de 18de eeuw, onder invloed van de sabel.
Voeg ik er nog aan toe. Als militair wapen gaat de sabel de hoofdrol spelen. Waarom? Waarschijnlijk omdat op elkaar inslaan en hakken eenvoudiger is en ook al is de degen dodelijker, voor militair gebruik wordt het de sabel.
Als ornament. Onderscheidend, status verhogend. Luxe, mode, het heeft alles te maken de tijdsgeest. Onder aanvoering van de Fransen (Napoleon) draagt zo langzamerhand iedereen een Degen. Nou ja, iedereen, je moest natuurlijk wel tot de hogere klasse behoren en belangrijk zijn.
Of een geschenk als onderscheiding en waardering.
Eredegen Generaal Chassee.
Op deze Nederlandse Degen is de kling gedateerd 1739.Het model is identiek aan waarover Ger Hof schrijft in Wapenfeiten 1/2008, Degen Regiment Pieter de la Rocque.
Is deze nog redelijk in conditie, zo gaat het niet altijd. Af en toe komt er een tevoorschijn die veel slechter de tijd heeft doorstaan.
Jammer maar die kan best nog wel schoongemaakt en geretaureerd worden.
Is het nu Manschappen of een Officiers degen? Ik hou het op manschappen. Dat wordt duidelijker als we ze tegenkomen met een VOC merk op de kling. Bij opgravingen van scheepswrakken (bijvoorbeeld het VOC schip Amsterdam uit 1749 opgegraven in 1984) komen vaak resten van gevesten en klingen tevoorschijn. Uit de leveringslijsten van het VOC schip Amsterdam blijkt dat er vooral losse degenklingen vervoerd werden. Heel veel losse degenklingen en slechts een paar sabels of sabelklingen. Dat moet voor manschappen bedoeld zijn.
Hier als voorbeeld een kling waarop VOC Kamer Amsterdam Datum 1770.
Mooi of niet mooi, historisch zeker interessant. Mooi heeft natuurlijk de voorkeur en daar zijn er genoeg van. Mooi wordt bewaard. Zo'n ordinaire manschappen degen die gaan verloren met als gevolg, veel zeldzamer.
Als ik tijdens een gesprek met Ger Hof (psycholoog en gepassioneerd verzamelaar Blanke Wapens en archief onderzoeker) vertel dat ik degens ook heel interessant vind merkt hij op, dan heb je vrouwlijke trekjes. Dan zal vast zo zijn. Hij heeft er tenslotte voor gestudeerd.
Historisch gezien ben ik dan wel uit een andere tijd. Ga ik terug naar begin 17e eeuw, de tijd van Lodewijk XIV. De mode wordt wel heel erg verwijfd. Pruiken, luxe kleding met kantjes, bontjes en als accesoires een degen.
Dat met die degens neemt gigantische vormen aan als Napoleon aan de macht komt.
Ach ja, Napoleon van lagere adel, eenvoudige komaf. Hij moet zijn status extra accentueren. Iedereen en overal een degen. Bij Lodewijk, zijn jonge broertje die op 28 jarige leeftijd Koning van Holland (1806-1810) wordt is het niet anders. Hij maakt het verplicht.
Van al die Degens zijn er veel overgebleven. De elite draagt ze ook na zijn tijd nog vele jaren door. Langzaam wordt het minder. Tenslotte blijven alleen de heren met een ambtskostuum over. Een enkele vrijmetselaar en leden van een orde.
Hoogtepunt De Franse tijd.
Het groot aantal modellen maakt het onmogelijk om volledig te zijn. Toch doe ik hier mijn best waarbij de nadruk ligt op de degenplaat. Die maakt het soms mogelijk om er een bestemming aan te geven.
Hier een minder vaak voorkomend model. Te vinden op de site van het Rijksmuseum.
lengte 96 cm
kling: lengte 80 cm × breedte 2 cm Statiedegen met verguld gevest. Objectnummer NG-KOG-1899
Degenmaker onbekend.
Het gevest inclusief greep geheel van verguld messing.
Wat exrta aandacht voor de Empire Degen met een volledig messing vuurverguld gevest. Om de voor mij onbekende reden worden zij door de huidige verzamelaars minder gewaardeerd. Of is het onbekendheid want zeldzamer zijn ze in ieder geval. De periode van aanschaf (Mode 1810-1814) is maar kort.
De Degen hier rechts op de foto heeft aan de binnenzijde van de degenplaat 2 cartouches waarin een gekroonde adelaar. Herkomst 2012 uit inboedel Den Haag.
Het boek Epees door L'Hoste geeft een goed beeld van de vele types.
Uitzonderlijk is deze degen hieronder met LN in cartouche. Lodewijk Napolen. In ieder geval uit de tijd van Lodewijk Napoleon Koning van Holland 1806-1810. Het gevest geheel van verguld messing.
Gevest en dan ook de greep van verguld messing. Dat komt minder vaak voor dan de greep van ebbenhout of met parlemoer plaatjes. Wordt ook vaak niet vertrouwd door de verzamelaar. Ten onrechte. Veel zeldzamer en een korte periode populair.
LN in cartouche, LODEWIK NAPOLEN 1806-1810.
Interessant is bij dit soort stukken, de Hollandse/Nederlandse leeuw met zwaard en pijlen, de pijlen te tellen. 7 bij de zeven provincieen. 8 bij de Bataafse Republiek en 11 (Departementen) bij het koninkrijk Holland.
Hieronder nog twee voorbeelden van Degens met volledig, ook de greep, verguld mesing of zilveren gevest.
Het gevest van deze Degen, met op de binnenzijde v.d.stootplaat 2 keuren. In de Rhombus 5mm. F A C waartussen een zuil. Luik? Het zal de keur v.d. zilversmit zijn. In een circel, 4mm. Een aankijkend gezicht. Dat zal Minerva zijn. Dan zonder helm maar met kort krulhaar. Waarschijnlijk het garantie/kwaliteit merk.
Daarbij rijk gedecoreerd met ajour werk waartussen (zilveren) diamant geslepen blokjes en deels onderdelen vuurverguld.
Heel bijzonder en uiterst zeldzaam.
Lang 100cm. met een 3 kantige kling van 83cm. De kling grotendeels geblauwd waarin vergulde graveringen.
Hieronder een vergelijkbaar exemplaar in zilver.
Het veilinghuis vermeld Britisch.
Vergelijkbaar want al die kunstwerkjes kan je uniek noemen. Stuk voor stuk werk van een Goud, zilver of bronsgieter met opgebrachte decoratie door de Goud of zilversmit. wel of niet verguld in het vuur met gebruik van kwik. Officieel verboden in 1830 wegens het vrijkomen van het dodelijke kwikgas. Officieel, want ja ook toen al hield niet ieereen zich aan de voorschriften. Daarna gecompleteerd met een kling geleverd door de zwaardveger.
Dat kan ook eenvoudiger. Extra toegevoegde decoratie is er niet. Nog wel vuurverguld.
Komt wat vaker voor maar blijft zeldzaam. Dit exemplaar is op de kling gesigneerd, Abraham Ducellier.
Dan gaat het om de zwaardveger Abraham Du Celliee (de naam wordt op verschillende manieren geschreven). Hij wordt in 1768 Gildelid. Adres Kalverstraat Amsterdam. Geboren 1740 en in 1769 getrouwd met Helena van Masijk (of Mazijk geb. 1745). In 1787 is hij nog getuige bij een geboorte. Het echtpaar is gelijktijdig overleden in 1800 door koolmonoxide. Verderop kunt U maar lezen over deze Abraham.
Op de site van het NMM Nationaal Militair Museum identieke exemplaren met op de Kling Coenraad van Wagtendonk (1797-1854) Amsterdam. En P.Knecht. Dat is Peter Knecht Solingen (1798-1852) Met deze data zijn er verschillende mogelijkheden. Meest waarschijnlijk, Model lang doorgebruikt, 1790-1840 of kling ooit vervangen.
Ook bekend, een identiek exemplaar met op de kling Z Speet. uit de collectie van Vice Admiraal F.J. Stokhuyzen 1842-1930.
Jacobus
Speet is in 1795 geboren in Amsterdam, overleden 1864 Rotterdam. Zijn
Vader, Jan Pieter Speet. Zijn Moeder Petronella Coenraadts (Coenraads)
een meisje uit de zwaardvegersfamilie Coenraadts.
1825 samen met J.B.Busch op de Haarlemse tentoonstelling.
1827 Jacobus trouwt met Geertruijda Goseman (Gooseman) 1796-1850. Als zijn beroep wordt dan vermeld Zwaardveger.
1851 Jacobus wordt vermeld >Zonder beroep>.
1857
Jacobus wordt vermeld >Winkelbediende Den Haag>. Het kan iets te
maken hebben met zijn zoon Jacobus Willem Carel (1831-1891) die bij zijn
huwelijk in 1857 met Maria Madelaine Coenraadts ook wordt vermeld als
Winkelbediende den Haag.
1863 De hele familie Speet en Coenraadts, totaal 14 personen, gaan vanuit Den Haag in Rotterdam wonen.
Portret van Leonardus van Zwijndregt(1753-1832) Makelaar in effecten. Tekening Reinier Vinkeles (I), naar Daniël Bruyninx, 1792.
Als commandant der schutterij Compagnie Nr.9 treed hij op tegen de oranjegezinde menigte (Kaat Mossel Rotterdam) in 1784.
In 1787 als Patriot gevlucht naar Brussel. In 1797 lid van het Prvisioneel bestuur van Holland.
Hetzelfde tijpe degen met een zilveren gevest met Franse belastingsmerken, waarbij de cijfers wijzen op een afkomst uit Parijs. Deze merken zijn gebruikt in de periode 17 juni 1798 en 1 september 1809. Blijft wel de mogelijkheid, ooit verguld. Daar zijn geen bewijzen voor.
Officiële verwelkoming en overhandiging van de stadssleutels op de
Oetewalerweg (de latere Linnaeusstraat) door burgemeester van Brienen op
9 oktober 1811 aan Napoleon Bonaparte bij het begin van diens bezoek
aan Amsterdam. Uitsnede van Schilderij van de Belg Mattheus Ignatius van Bree.
Daar staan de heren dan, onderdanig, buikig. modieus in vol ornaat. Heel belangrijk en vol hoop op een welgezinde nieuwe vorst.
Natuurlijk allemaal een (civiele) Degen.
Puur militair.
Vaak, zeker in die Franse tijd moeilijk vast te stellen. Soms is het wel duidelijk.
Mariniers Officiersdegen gedateerd op de kling 1747.
Het is nog de tijd dat Duitse modellen in Nederland leidend zijn al komen er af en toe ook voorbeelden geinspireerd door Oostenrijkse types. Dat zal zijn oorzaak vinden in de zuidelijke Nederlanden.
Gevest van een Degen met colichemarde kling (breed van boven dan sterk versmallend) waarop. Jacobus Merckse S.P. tot Middelburg. Slecht leesbaar. Waarschijnlijk gaat het hier om de Vader van Martinus Merckse geb. 12-3-1721 Hulst.
Van Martinus Merckse Middelburg is een zilveren (civiele) degen bekend in het Rijksmuseum Object nummer NG-2002-23-241
Het gevest typisch Pruissisch 1690-1750.
In het boek The Visser Collection Volume 1 Part 4 Blz 656 toont een identiek gevest in zilver met een Amsterdamse keur van 1720.
Puur Militair. Dan zijn de Marinedegens met hun ankers het meest eenvoudig te herkennen.
Marine degen M.1808. Zo'n modeldatum heeft te maken met de invoering/voorschrift op papier. Meestal liepen die achter de feiten aan.
Lang 89cm. Kling 75,5cm. Op het gevest resten van verzilvering.Greep ebbenhout. De leeuw met een pijlenbundel van 9 pijlen. Periode 1806-1807. In 1807 worden het 11 pijlen. Op de kling I S B wat staat voor Johann Schimmelbusch 1741-1816 uit Solingen.
Een luxere uitvoering van de Nederlandse Marine degen M. 1808.
Lang 95,5cm. Kling 81cm. Bovenzijde blauw met graveringen in goud. Fabrikanten keur S.H.
Gevest messing verguld. Greep van hoorn met aan de 4 zijden een getwiste en geplette zilverdraad.
Schede 83,5cm. van zwart leder met vergulde boven en onderband.
S.H. wordt vaak gerelateerd aan Smuel Hoppe 1762-1816 Solingen.
Nederlandse Marine degen M.1808.
Op de plaat een omkijkende gekroonde Nederlandse leeuw liggend op een
anker met in zijn rechter klauw een zwaard en links een pijlenbundel.
Het is uit de tijd van het Koninkrijk Holland, 1806-1810.
Lodewijk Napoleon.
Adelborstendegen 1814 van Marcus Wels 1797-1865 Lang76,5 cm.
Op de kling het leveranciersmerk. A.S.& C met aan de andere kant Solingen. Wat staat voor Abraham Schimmelbusch & Co. Abraham Schimmelbusch 1746-1819.
Marcus Wels werd op 17 maart 1794 geboren in Rotterdam. Hij was een zoon
van Pieter Wels en Marie Voorburgh. Op 17 april 1820? huwde hij
Wilhelmina Cars.
Marcus Wels begon zijn militaire carrière in 1814 als adelborst der 2de
klasse en werd in 1817 adelborst der 1ste klasse. De benoemingen tot
luitenant-ter-zee tweede klasse en eerste klasse volgden in 1818 en
1827. Tijdens het beleg van Antwerpen diende Wels aan boord van de
Zr.Ms. Euridice. Hiervoor ontving hij op 25 november 1830 de
Militaire Willems-Orde 4e klasse. Zijn laatste plaatsing voor de Marine
was als eerste officier aan boord van de Zr.Ms. Proserpine, van
mei 1835 tot januari 1836. Hier op volgend werd Marcus Wels waarnemend
onderinspecteur van het Loodswezen in Vlissingen. In 1840 werd hij ook
benoemd tot Nederlandse Permanente Commissaris der Scheldevaart, met
daar op volgend in datzelfde jaar een bevordering tot kapitein-
luitenant-ter-zee. Op 1 januari 1854 werd de functienaam gewijzigd in
Inspecteur voor het Loodswezen te Vlissingen. Op zijn verzoek werd
Marcus Wels ontheven van zijn functie op 1 april 1856.
In 1849 trad Wels toe tot de gemeenteraad van Vlissingen. Tot wanneer
hij deze functie heeft vervuld is onduidelijk. Wel heeft hij in die
hoedanigheid in 1863 nog een aanschrijven ontvangen aangaande het
oprichten van een 'Nationaal Gedenkteeken November 1813'. Marcus Wels
ontving meerdere militaire onderscheidingen. Hij was onder andere Ridder
in de Militaire Willems-Orde, drager van de St. Helena medaille en
Ridder in de Leopold orde.
Marcus Wels is in 1865 in Vlissingen overleden.
 |
|
De staande Marine degens M.1815
lang 93cm. Kling 81cm. Schede zwart leer 83cm.
Model M.1824.
Op de kling,
?.van Wagtendonk te Amsterdam
Coenraad van Wagtendonk (1797-1854) Amsterdam.
De Zwaardvegers familie van Wagtendonk uit Amsterdam.
Jan van Wagtendonk trouwt in 1795 met Geertrui Oosterlaak.
Kinderen;
1795 Johanna Adriana.
1797 Coenraad. zwaardveger.
1799 Geertrui.
1801 Dederika Johanna.
1803 Jannetje.
1804 Hendrina Maria.
1805 Cornelia Johanna.
1806 Jan.
1808 Dederica Johanna.
Coenraad van Wagtendonk 1797-1854 zwaardveger.
Coenraad trouwt in 1818 Aaltje Voorenberg 1798-??
Kinderen:
1823 Ahasueres Coenraad Zwaardveger 1823-14-09-1863. Hij trouwt
1859 in Breskens Maria Elisabeth Rooijen.1836-07-01-1864. De voornaam
Ahasueres komt van zijn Opa van Moeders kant.
1827 Jan Zwaardveger ook Geweermaker 1827-1865 wordt ook genoemd als Soldaat.
1829 Coenraad Zwaardveger 1829-??? Trouwt in 1860 Wilhelmina Maria Vlieken.
Hij is van 21 december 1861 tot 4 januari 1862 opgenomen in het
ziekenhuis afdeling krankzinnigen. Even later van 13 februari tot 11
juni 1862 verblijf in het Binnen Gasthuis Mannen Zieken. Is hij
geestesziek geworden van het kwik wat gebruikt wordt bij het vergulden?
Woont Sint Luciensteeg een zijstraat van de Kalverstraat.
1835 Alida Hendrika 1835-1905 trouwt in 1863 Fridrich Wilhelm Gutt. 2de huwelijk in 1873 met Johannes Bernardus Paff.
Coenraad van Wagtendonk 1797-1854 begint als zelfstandig sabel en degen maker. Wanneer is mij niet bekend.
Beoordeeld naar de modellen van bekende exemplaren kan het goed rond 1830 geweest zijn.
Zoekend in kranten kom sporadisch een advertenties van hem tegen.
In 1843 adverteert hij in het Algemeen Handelsblad. Er is een nieuw Marine sabel vastgesteld.
Hij zet zich af tegen de firma Wed, JONNARD in den Haag. Let op, hij
vervaardigt ze zelf in Zijne Fabriek en ,, in het vuur verguld! " Dat
zelf vervaardigen is helemaal niet zo zeker. Monteren dat is zeker.
Misschien etsen en/of graveren en VUUR VERGULDEN.
De klingen kwamen meestal uit Solingen. De geelgieter levert het koperwerk. De leerwerker de schede.
Vergulden, dat zal hij wel zelf gedaan hebben. Vuur vergulden, een levensgevaarlijk werk met goudpoeder en kwik.
Toch is er meer. Hieronder twee degens als de Marine M.1815 maar met op de degenplaat het Amsterdamse stadswapen. Wat is er hier gemaakt? Wanneer en waarvoor? Een raadsel want er is nog geen enkele bevestiging gevonden op een afbeelding of voorschrift. Opvallend de aan de onderzijde verder wegstaande voorbeugel. Meer ruimte bedoeld voor een gehandschoende hand van een ruiter? De klingen zijn verschillend en de greepjes een restauratie.
Haastwerk? Dan zou ik kunnen denken aan de intocht van Willem Frederik, de latere Koning Willem I op 2 december 1813 in Amsterdam. Net daarvoor was hij op 30 november aangekomen in Scheveningen. Dat kan je haastwerk noemen. Komt er nog een vraag, wie was er eerder, deze Amsterdamse degen of de Marine degen?
Meer over Marine Degens, Sabels, Ponjaards in mijn blog,
Nederlandse Marine Sabels en Ponjaards.Dutch navy sword collection.
Bij de landmacht onderdelen wordt het lastiger.
Een Hollandse of Utrechtse Infanterie Degen van Kapitein Gerard Godijn 1740-1745.Lang, 78cm. Kling 61cm. Breed, 2,5cm.Deze Kapitein Gerard Godin 1720-1779 is in 1743 Kapitein Infanterie op
Utrecht Regiment van Dorth. Hij is betrokken in 1745 bij de slag van
Fontenoy. In datzelfde jaar wordt hij Majoor titulair te voet. In 1771
kolonel en in 1775 Luitenant Kolonel commandant en Majoor effectief van
een compagnie Grenadiers. Een typische Nederlandse eigenaardigheid, wel
de rang, niet het salaris.
In 1779 Generaal Majoor. Het is ook het jaar waarin hij komt te
overlijden. Wordt steeds zijn naam in de Officieren boekjes geschreven
als Godin, in 1779 staat er Generaal Majoor Godijn.
Houwdegen compagnie ritmeester Van Dongen, Nederland, 1727-1740 Stootplaat voorzien van inscriptie:"No 33" en: "COMP +
RITM + DONGEN".
De
houwdegen is in de periode 1727-1752 gebruikt door één van de ruiters
binnen de compagnie van ritmeester Johan Roelof van Dongen. Tot 1726 lag
de compagnie in garnizoen in Den Bosch en bestond de eenheid uit 23
ruiters. Vanaf 1727 werd de compagnie uitgebreidt naar 44 manschappen.
Aangezien op het gevest van deze houwdegen het nummer 33 staat, kan dit
exemplaar dus pas vanaf 1727 in gebruik zijn geweest. Het nummer
verwijst namelijk naar ruiter nummer 33 uit de compagnie.
Van
Dongen was afkomstig uit een militair geslacht, woonachtig op de
havezathe De Klencke te Oosterhesselen in Drenthe. Zijn vader, Rutger,
was in 1710 als kolonel van de cavalerie overleden en ook andere
familieleden dienden bij het Staatse leger.
Johan Roelof begon
zijn militaire carrière in 1721 als ritmeester. Zijn compagnie stond op
repartitie (betaling) van Drenthe. Na 30 jaar te hebben gediend als
ritmeester volgde een benoeming tot kolonel van het infanterieregiment
Oranje-Drenthe en in 1759 zelfs tot luitenant-generaal van de
infanterie. Ondanks zijn promotie tot opperofficier bleef hij ook de
functie van ritmeester uitoefenen, hoewel zijn honeurs in de praktijk
waargenomen zullen zijn door zijn luitenant.
In 1760 stierf Johan
Roelof als commandant van ’s-Hertogenbosch. Op zijn rouwbord in de St.
Janskathedraal stond het volgende vermeld: ‘De Hoogwelgebooren Heer Jan
Roelof Baron Van Dongen, Luitenant Generaal van de Infantery, Collonel
van het Battaillon van Orange-Drenthe, Ritmeester van een Compagnie
Cavallerie in het regiment van den Generaal Majoor Graave van Rechteren
en Commandeur der Hoofdstad 's-Hertogenbosch, sterft den 10 Februari
1760'.
Officiersdegen van het staatse leger 1770-1800.
Lang 101cm. Kling 84cm. Breed 2,5cm. Messing verguld gevest met een
greep van ebbenhout. Solinger kling met graveringen. De kling zal deels
geblauwd geweest zijn en de graveringen verguld. Daarvan zijn nog
minimale resten aanwezig. Komen ook voor met draadwikkeling om de greep.
In het clubblad van de Nederlandse Vereniging van Wapenverzamelaars jaar 2001 Nr. 2 schrijft Ger Hof er een artikel over.
Op de site van het NMM komt dit model een aantal keren voor. Soms benoemd als Pruisisch. Op zich niet zo gek, het aantal van oorsprong Duitse Officieren in het staatse leger was groot. Een exemplaar met POTZDAM kling waarop Peter Loos tot Amsterdam. Periode 1750-80. Dan zijn er enkele met de Nederlandse leeuw met zwaard en pijlenbundel geetst/gegraveerd op het ricasso.
Hiermee loopt de Duitse beinvloeding op Nederlandse Blanke Wapens ten einde. Het wordt Brits en hoofdzakelijk Frans.
Infanterie Kralendegen naar Engels Fatsoen 1800-1810. In de greep ruimte voor een mesing plaatje.
Blijkbaar zijn deze Degens flink doorgebruik zoals goed te zien is op dit portret van de jonge Johannes Abraham Vonk.
Gemaakt in 1815 door A (Adrianus) de Visser 1762-1837.
Johannes Abraham Vonk (1801-1818) hier afgebeeld 14 jaar, als Flankeur van het 19e Batallion Oost Indische Infanterie. In ArmamenttariA Nr.28 1993 schrijft Frans Smits er op Blz.58 over.
Ook zouden zij later nog in geruik geweest zijn als Muzikanten Degen.
Dat doorgebruiken is niet zo heel vreemd, bij het loskomen van de Fransen en het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden was er schaarste aan van alles.
|
|
|---|
|
Infanterie Officiersdegen van Frans Fatsoen rond 1800. Van oorsprong of afgeleid van de Franse modellen. Een eigenaardigheid die ik toeschrijf als typisch Nederlands is de ovalen plaat in de ebbenhouten greep. |
|
|
Als het met voorschriften of makers inscripties niet echt aan te geven is of een antiek historisch wapen Nederlands of Nederlands gebruikt is, wil ik nog wel eens terugvallen op de plaats van verwerving. Zelf denk ik dat een groot deel, zeker voor de komst van het internet, nauwelijks van zijn plaats komt. Van de hier getoonde degen ken ik enkele exemplaren van voor 1940 uit familie bezit. 2e criterium is, zijn ze tevinden in buitenlandse collecties/musea. Nou niet dus.
Ook het NMM Nationaal Militair Museum gaat ervan uit dat deze degens door Nederlandse Officieren in Nederland gedragen zijn.
Zij noemen het, Degen naar Frans fatsoen met gevestknop 'a la Classique' tbv officier (1800-1809) Bataafse Republiek/Koninkrijk Holland.
Militair Officier in de Franse tijd, Dat is na 1813 voorbij, willen we niets meer mee te maken hebben, niet doorgebruikt.
Het algemeen model M.1820.
Zijn we aangeland in HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. Algemeen model voor Officieren. Dat klopt. Voor de Officieren Infanterie en Schutterij in lederen schede, voor de Cavalerie met metalen schede.
Afgeleid van het Engelse model M.1796.
M.1820 is de voorschrift datum. Ook dan weer achter de feiten aan. Zou al in 1815 gedragen zijn.
Typisch Nederlands is dan de geribte (zilveren) plaatbekleding van de greep.
Als in 1830 Belgie zich onafhankelijk verklaart wordt hij daar ook nog enige tijd doorgebruikt.
Heel vaak is er een leverancier op te vinden zoals hieronder J.Speet.
|
|
|---|
|
Er is ook nog een uitvoering voor Hoofd Officieren.
|
In 1852 is het met deze Degen voorbij. Het sabel M.1852 komt.
Civiel, schutterij, hoe mooi kan het zijn.
Een Pagedegen.
Een Page is een Jongen (man) in dienst van een adelijk persoon. De hier getoonde degen is afkomstig van de elitaire schutterij of gilde Salvad(t)or Mundi uit Nederasselt.
Datering 1750-1770.
Als
gildelid uit die tijd kan genoemd worden Baron N.H.W. van Delen
(Deelen) 1688-1743. Kapitein in Staatse dienst. Hij trouwt Cronstrom.
Mr. Isaac Steven 1732-1771. Trouwt M.G. van Brakel 1742-1771. Erft Schoonenburg.
De
vorm van het vergulde gevest in plooi stijl en de enkele voorbeugel aan
de onderzijde extra uitlopend zie ik als typisch voor een Page.
Totale lengte 87,5cm Kling 74,5 x 1,5cm.De bovenste 10cm van de kling heeft aan bijde zijden gravering waaronder de tekst Recte Faciendo Neminem Timeas.
De spreuk door het gilde/Schutterij van Nederasselt Salvador Mundi gebruikt.
Betekenis, Door goed te doen hoef je niemand te vresen of Doe recht en vrees niemand.
Herkomst vanuit veiling naar verzamelaar in Bemmel.
Uit dezelfde bron. Gevest in opengewerkt metaal Greep met roodkoper omwikkeld.
De Franse tijd, Civiel of Militair?
In zijn boek Epees L'Hoste geeft hij vaak een (hoog) militair gebruik aan. De hoeveelheid is gigantisch. Daar ga ik hier niet aan beginnen. U zou subiet afhaken. Voor mij is enige connectie met Nederland de leidraad. Daarbij is de herkomst belangrijk. Helaas is en gaat die nog steeds verloren.Een algemeen Frans Militair model vanuit de Revolutie. Daar zijn er nog heel veel van bewaard gebleven. De helmknop verschild nog wel eens.Connectie met Nederland onbewezen en niet bekend maar er zullen toch wel de nodige Officieren ook in Nederland hiermee rondgelopen hebben.
Opvallend is de vlakke kling terwijl latere of iets latere modellen toch wel heel vaak de driekantige kling hebben.
Weetje. In 1786 verorderneerd de net gekroonde Pruissische Koning Frederik Willem II (1722-1797) als fel tegenstander van het duel, dat de driekantige kling verboden wordt. Het lijkt erop dat het weinig resultaat heeft opgeleverd.
De variatie in modellen, de afbeeldingen op en de vorm van de plaat, de (Helm) knop, de voorbeugel en de staart is enorm.
L'Hoste weet ze heel vaak toe te schrijven aan een rang of militair onderdeel.
Deze (boeken) wijsheid helpt.
Details willen ook nog wel eens een bestemming verraden zoals hieronder het dolfijnenkopje als staart. Dat moet Marine zijn.
Initialen op klingen van de fabrikant/leverancier helpen ook. De hier rechts en de onder getoonde degen hebben beiden een kling I.G.B. wat staat voorJohan en Clemens Boegel. Circa 1810. Natuurlijk uit Solingen.
Soms geven details het gebruik van de degen prijs.
Staart Dolfijnenkopje. Relatie met MARINE.
Propaganda.
Ook daar is Napoleon zich van bewurst. Heel belangrijk.
U ziet het, weer een andere degenknop maar hier gaat het over de voorstelling op de degenplaat.
Degen lang 965mm. Kling 828mm. Gevest 95% vuurvegulding aanwezig. Driekantige kling met resten blauw en graveringen met vergulding. Leveranciersmerk IS&C is Johan Schimmelbusch en Co Solingen. Werkt 1810-1831. Herkomst veilingsite Frankrijk 2014.
Parelmoer greepplaten en staartje restauraties.
PROPAGANDA. Mijn volk, kijk eens hoe goed (menselijk) ik ben. Het is als de potentaat die de kinderen van zijn volk over de bol aait of op de knie neemt.
Op de voorstelling op deze degenplaat, Napoleon werpt de brief, in het bijzijn van de Vorstin van Hatzfeld (1779-1832) in de open haard.
De brief, onderschept door Napoleon is van haar Echtgenoot, dan Gouveneur van Berlijn (1806) aan zijn Vorst van Hohenlohne (Koning van Pruisen). Napoeleon ziet die brief als hoogverraad. Hatzfeld wordt ter dood veroordeeld.
Echtgenote, de Vorstin regelt een bezoek van Napoleon. Dat lukt. Brief in de open haard. Geen brief, geen bewijs, geen veroordeling. Echtgenoot gered.
Het verhaal, de propaganda wordt groots aangepakt. Zelfs op een degen.
De Solinger Klingfabrikanten SCHIMMELBUSCH is een grote familie. Oorspronkelijk de arbeiders aan de ovens of slijpstenen in de klingenproductie ontwikkelen zij zich in de loop van de 18e eeuw tot Fabrikanten.
Ik ga proberen een lijstje te maken met gerelateerde data. Een kort lijstje want ook hier zijn er weer vele varianten.
Schimmelbusch.
B.S.B. Benjamin 1790. S&S 1814. I S B Johan 1802. ASB Abraham 1775-1813. IS&C Johan & Co. 1810-31. S&Z Schimmelbusch en Zn. 1810-1830. S&J Schimmelbusch & Joust na 1830. K Schimmelbusch & Zoon 1835.
Ook in Solingen wordt er door de kinderen van klingfabrikanten onderling veel getrouwd. Liefde? Zou kunnen maar ook hier zullen zakelijke belangen vaak de hoofdrol gespeeld hebben.
Schimmelbusch heeft prima relaties en agenten in Nederland. Het lijkt erop dat familieleden zelfs een tijdje in Nederland wonen. Johannes (Johan) Schimmelbusch en Zoon staat van 1797-1801 geregistreerd in Breda in een Notariele akte. Beroep, Kooplieden. Een Abraham Schimmelbusch 1795 wonende te Bergen Op Zoom Solingen handelaar van beroep. Hier samen met o.a. de Meester Geweermaker Frans Joseph Scharff.
Hele goede contacten in Nederland. Een reden waarom Schimmelbusch zo vaak voorkomt op Nederlandse blanke wapens.
OPPASSEN!Ik zet het er maar bij, het blijft altijd een beetje oppassen. Als voorbeeld hiernaast een keurige Copie, zilverkleurig met mooie blauw goud decor kling. Lang 99cm. Kling 82,5cm. Kost. € 265.--. Natuurlijk nieuwstaat.
Een Copie, goed herkenbaar. Een restauratie, jammer, maar helaas. Een vervalsing, dan moet die vervalser toch wel zijn uurtjes rekenen. Moeilijke zaak.
Conclusie, een foutje, wat slijtage, roest op de kling, blauw verdwenen, goed opletten en U ziet het ook.
Een huwelijk.20-07-2024.
Is het gevest vaak leidinggevend om een degen te determineren, ook dat klopt niet altijd. Horen het gevest en de kling wel bij elkaar?
Hier een voorbeeld van een restant van een empire gevest en een minstens 35jaar vroegere kling. Is het gevest niet compleet, de voorbeugel ontbreekt, de kling geeft wel bijzondere informatie.
Herkomst Frankrijk.
De 75,5cm. lange kling is aan beide zijden over zijn totale lengte gegraveerd'.Het begint met Jurian Chorus Mr swaardfeger a
Rotterdam. 1740-1778. Geb, ca. 1700.
Waarom en wanneer samengevoegd? Daar komen we nooit achter.
Begint de gravering aan beide zijden met de naam van de zwaardveger, de rest van de kling laat over zijn hele lengte aan beide zijden een aantal menselijke figuren zien. Niet altijd meer duidelijk, soms weggesleten. Het zullen de 12 apostelen of discipelen zijn. Hun naam staat erbij en van sommigen heb ik die kunnen ontcujferen.
Andreas-Petrus-Bartholomeus-Simon-Mattias-Thomas-Matteus-Francis.
Dat ruikt naar een connectie met Rooms Katholiek en bij nader onderzoek in archieven komt tevoorschijn, Juriaan Chorus is katholiek.
Uit: Poelstra, Th.J.,Een Hollands stads archief. Wegwijzer tot onderzoek,(Rotterdam: Gem.
Arch.Rotterdam, 1969) Tekst soms ingekort en aangepast. Voor volledige tekst Google.
Zwaardveger Chorus.
We zullen een voorbeeld geven van een niet te groot archiefonderzoek.
Het betreft een verzoek
om inlichtingen aan de Gemeentelijke Archiefdienst van enkele jaren
geleden. De heer Xaverius P.
Vinder had in zijn tuin te Rommersrijk (???) een steekwapen gevonden van
ongeveer 75 cm lang. Toen het was schoongemaakt, kwam een inscriptie op
het wapen tevoorschijn die de heer Vinder las als "Paria, ..GRovus meester
Srhwaardveeger op de Vissersdijk te Rotterdam". Zijn vraag was toen: wie
was die zwaardveger, wanneer leefde hij en wat is er zoal van hem bekend? De naam is niet goed gelezen. Het wordt,
,,Jorian Chorus Meester Schwaard Veeger Op De ViszersDijk Te
Rotterdam"". Dit geeft nieuw perspectief.
De
archieven van de Rotterdamse notarissen zijn vanaf 1711 onder meer
toegankelijk via kaartjes op beroepsnamen. En vermoedelijk leefde de
zwaardemaker in de 17-18de eeuw, de dubbele ..aa"' in "schwaardveeger"·
wijst in die richting. Voor 1700 schreef men zo goed als steeds ,.ae" in
plaats van .. aa". Er valt trouwens nog iets op: iemand die.,, schwaardveeger"
met "sch"' schrijft. komt zo goed als zeker uit Duitsland.
Juriaan in Rotterdam.1740 november 3. Jurriaan Chorus, geboren Tropau Silezië,wordt poorter in Rotterdam. Om Poorter te worden moest men niet armlastig zijn. In Rotterdam wordt genoteerd, f. 191 voor Jurriaan Choores, 40 jaar, geboren Silezië, en zijn
vrouw Agatha Dorenhoff, geboren in Keulsland, 40 jaar. Er wordt aangenomen dat er geen kinderen zijn daar zijn geen gegevens over gevonden.
inv. Brouwer or 189: Jurriaan Chorees, weduwnaar geboren Silezië, en
Agatha Doorenhoff, weduwe van Jan van Dissel, geboren in Keulsland,
ondertrouwden respectievelijk huwden op 1 en 16 oktober1740 te Rotterdam;
pro Deo: aangetekend op attestatie van Haarlem".
Juriaans overlijden.Gemeentelijke Archief-dienst Rotterdam,
Begraafregister Nederduits-Gereformeerde Gemeente Rottterdam 1774· 1779,
inv. Brouwer nr 113: 1778 mei 23, Jurriaan Chorus.man van Agatha van
Doorne, woont Peperstraat bij Zwanesteeg",
Notaris gegevens. inv.
Wiersum nr 2466, f. 360: in een tekening van het beheer van de boedel van
een overledene komt een post voor, die vermeldt dat beheerders op 28
maart 1744 hebben voldaan een schuld van de overledene aan Jurriaen Chorus van ?? gulden. voor het monteren van een rotting": inv.
Wiersum nr 2780, f. 335: op 23 juli 1749 betalen beheerders van een
boedel Juriaan Choris een schuld van 9,5 gulden voor het maken van een
degen": inv. Wiersum nr 2347, f. 227 - 229: 1752 maart 13, Jerian Chorus en Agatha
Voties alias Dorenhoofd, echtelieden, benoemen bij testament elkaar tot hun
erfgenaam; hij ondertekent met zijn naam, zij zet een kruisje; de
echtelieden zijn beneden de 2000 gulden gegoed" inv. Wiersum nr 2284, f. 42 - 45: Yenken Wielmse Bloek.weduwe van Jan van
Dongen, wonend noordzijde Blaak, benoemt in haar testament uit 1756 Jurriaan
Chorus, meester-zwaardveger, wonend noordzijde Blaak, (buurman) tot voogd over de in
haar testament genoemde minderjarigen".
Religie. Rooms Katholiek. Daar is geen 100% zekerheid over maar wel zeer waarschijnlijk. De weduwe van Jan van Dongen, Yenken Wielmse Bloek is Rooms Katholiek. Een voogdij zal zeker in dezelfde sfeer/religie benoemd zijn. Ook de apostel graveringen op de kling duiden op Rooms Katholiek.
Vermogend? Daar lijkt het niet op. Er zijn geen panden op hun naam bekend. Er wordt divere keren verhuisd. Dat zal huur geweest zijn.
Tijdlijn. forian, feeian of op zijn Hollands Jurriaan Chorus werd rond 1700
geborente Tropau in Silezië
(1). Vóór 1740 moet hij in Haarrlem hebben gewoond (2). In dat
jaar of kort ervoor vestigde Chorus zich te Rotterdam (3).Op 16 oktober 1740
trouwde forian met Agatha Doorenhoff, even oud als haar bruidegom,
geboortig uit het Keulse, weduwe van een zekere Jan van Dissel, en evenals
haar man via Haarlem naar Rotterdam gekomen, waarschijnlijk met hem
mee (4). Chorus zelf was in 1740 ook reeds weduwnaar (5). Het
huwelijk bleef kinderloos (6). Kort na zijn huwelijk, op 3 november 1740,
werd Chorus poorter (7). Rond 20 mei 1778 overleed hij te Rotterdam (8),
zijn vrouw leefde toen nog (9). Wanneer Agatha stierf is niet bekend,
misschien heeft zij op haar oude dag, na de dood van haar man, Rotterdam nog
verlaten (10). chorus en zijn vrouw zijn zo goed als zeker
Rooms-Katholiek geweest (11).Niet alleen
zwaarden, degens en dergelijk manhaftig ijzerwerk maakte Chorus, hij
aanvaardde ook opdrachten die net zo goed door gewone smeden hadden kunnen worden
uitgevoerd. Zo had hij in 1744 of kort ervoor een rotting voor iemand
gemonteerd (12). Jorian Chorus is
altijd een kleine ambachtsman gebleven, vermogend zijn hij en zijn vrouw
zeker niet geweest (13). forian had enig onderwijs ge-noten. zijn vrouw
niet (14). In de achtendertig
jaren die Chorus te Rotterdam doorbracht, heeft hij op verschillende
plaatsen gewoond, in 1756 aan de noordzijde van de Blaak(15), bij zijn dood
in 1778 in de Peperstraat bij de Zwanesteeg(16), en in een niet bekende
periode aan de Vissersdijk (17). Van zijn buurvrouwYenken Wielmse
Bloek, een stokoud mensje, moet hij wel een bijzonder vertrouwen hebben
genoten, zij benoemt hem in 1756 tot voogd wat belreft haar erfenis
voorzover die aan minderjarigen zou worden uitgekeerd (18).
In 1740 vraagt hij in Haarlem het alleenrecht aan voor het uitoefenen van zijn beroep, Zwaardveger. De aanvraag wordt afgewezen. Mogelijk is dat de reden dat hij naar Rotterdam vertrokken is.
Zeldzaam. Tot nu toe zijn mij slechts 2 andere blanke wapens door Chorus bekend. Boek The Visser collection volume 1 part 3 Blz. 252 een Hartsvanger. Daarbij vermeld in de tekst, een degen ca. 1775 gemonteerd in ijzer gesigneerd Jorian Chorus Meester Swaerdveger op de Vissersdijk tot Rotterdam (Rotterdams Historisch Museum. Het oude inventaris nummer K.118.
Helemaal EMPIRE. 1804-1814.
2024. Herkomst een Duitse veilingsite. Verkoper een grote militaria handelaar uit Dortmund. Hij biedt het aan als Beambtendegen Beieren ca.1850. Lang 96,5cm. Kling 83cm.
Waarschijnlijk vertrouwt hij het niet, de kling is ooit gebroken en op 50cm. v.d. bovenkant modern gelast.Dus snel weg ermee. Toch jammer. Alles aan het vuurvergulde gevest, feitelijk in perfecte staat met minimale slijtageplekken, ademt compleet de empire mode uit die tijd. Palmetten op de knop en de voorbeugel. De AQUILA adelaarsstandaard v.d. Romeinse Cohorten links en rechts op de degenplaat. De leeuw, een poot op de (aardse) bol. Symbool van kracht/moed/ adel/macht en prestige. Beheerser van de aarde. De kling is nooit van het gevest af geweest en gesigneerd N K waartussen een druiventros. Dan hebben we een probleem. Er zijn een paar meerdere voorbeelden van klingen met dit leveranciers/makers merk. Dan vaak bij sabels en degens van een hogere kwaliteit. Heel mooi voorbeeld is het Garde de Bataille sabel met de omkijkende leeuw uit de tijd van Lodewijk Napoleon (1806-1810) Koning van Holland.
In ieder geval Solingen en er zijn een paar kandidaten.Nathanael Kirschbaum 1777-1827. Nicolas Kneff Parijs. 1798. Een Knecht ?
FWK Friederick Willem Knecht 1813 of Keller 1806 komt ook voor met de druiventros.
Hoe dan ook, het is een prachtig object uit de Napoleontische tijd. Niet vast te plakken aan iets of iemand. Misschien wel nooit het atelier (wekplaats) verlaten. Te mooi om waar te zijn? Of toch? Eenmalig gebruikt door een genodigde/aanwezige bij de kroning van Napoleon 1 op 2 december 1804?
Hieronder twee Degens met het Nederlandse staatwapen op de plaat. De gekroonde Nederlandse leeuw met zwaard en pijlenbundel. Pijlen 6 (slordig) of 7. Periode 1813-1830.
Het Nederlandse staatswapen van oorsprong uit 1579 wordt af en toe eens veranderd of aangepast. 1796-1802 Bataafse Republiek vervangen door Hollandse Maagd. 1801-1804 weer terug. 1806-1810 onderdeel wapen Koning LODEWIJK NAPOLEON. 1813-1815 terug. 1815 nieuwe vormgeving.
Links op de kling - ASB is Abraham Schimmelbusch. Ebbenhouten greep. Vormgeving volledig EMPIRE. Herkomst van Stockum veilingen Den Haag 2002. Uit de verzameling van Joop Zijderveld Houten, Daarvoor, Schimmel Naarden.
Rechts op de foto een latere uitvoering met parelmoer greepplaatjes. Op de kling, C.van Wagtendonk Amsterdam Coenraad van Wagtendonk is geboren 1797. Trouwt 1818 en is dan 21 jaar. Het kan ook goed het jaar zijn dat hij voor zichzelf als zwaardveger begint.
Hoewel de platen in decor volkomen gelijk zijn, zijn er gietverschillen te zien.
Een variant. Hier met een kling gesigneerd IGB Johan en Clemens Boegel Solingen 1810.
Hieronder, en alles is nog Empire, verraad de Hollandse leeuw onder een Gravenkroon op een vertikaal gestreept schild (heraldisch blauw)
Dat moet dan het in 1818 officieel vastgestelde (was het er al eerder?) wapen van Leeuwarden zijn.
De leverancier v.d. kling is S & Z = Schimmelbusch en Zoon Solingen (1810-1830)
Even terug in de tijd. Een degen die in Nederland nog al eens voorkomt. En met vlakke kling.
Op de Kling A.SB is Abraham Schimmelbusch.
Bataafse Republiek? Herkomst degen 1970 uit wapenverzameling Breda.
De Degen van Pieter Verloren Termaat.
Mr. Pieter Verloren Heer van Themaat 1779 Hoorn-1860 Utrecht. Trouwt
in 1801 met Joanna Maria Nahuys 1780-1848. Zij krijgen 11 kinderen.
Heer
van Themaat, Rentmeester-generaal der Ridderlijke Duitsche Orde.
Balije van Utrecht. Raadsheer in het Provinciaal Gerechtshof.
Hoogheemraad van Lekdijk Benedendams.
Vanaf
1816 eigenaar en bewoner Drift 11 Utrecht. Mede eigenaar Boothstraat
6. Roepnaam Piet.
Schilderij uit 1841.
Pieter is de eerste Verloren die Heer van Themaat aan zijn naam verbind.
De naam verloren onstaat als Jacob Janszn. Kramer in 1591 het huis +De Verloren Zoon+ in Hoorn koopt. De kinderen en nazaten gaan zich VERLOREN noemen. De geschiedenis van het pand gaat door. Met tussenpozen heeft het een museale bestemming. Interessant wordt dan de periode na 1950 als een nazaat, Johan Philip Monte Verloren (1901-1974) zich met die historie gaat bemoeien. Zo schenkt hij een aantal door hem verzamelde familie interieurstukken en diversen aan het Westfries Museum die dan het huis Verloren als de dependance in gebruik heeft. In 1980 begint een grote verbouwing/restauratie.
Over een degen, of verdwenen degen is niets bekend.
De degen met volledig veruld gevest lang 93cm. Kling 76,5 X 1,9cm.Hij verschijnt op MARKTPLAATS in 2017. De verkoper uit Hoorn (Zwaag) kan of wil niet duidelijk vertellen hoe hij er aan is gekomen. Een veiling in Hoorn van jaren geleden. Het wordt weer puzzelen en binnen mijn idee dat heel veel antiek vaak plaatselijk circuleert, Hoorn en het huis Verloren met zijn collectie, het Schilderij, kan deze circel zomaar weer rond zijn.
Is het schilderij uit 1841 wil dat niet zeggen ook de degen uit 1840. Het lijkt mij aannemelijker rond 1810-1830.
Gerard Johan Verloren van Themaat. 1809-1890 schilderij uit 1874. Een zoon van de hierboven genoemde Pieter. Lid van gedeputeerde staten van Utrecht. Sinds 1855. Naar in aanneem hier in zijn reguliere toen aangeschafte ambtskostuum.
De degen is met de degenplaat in schelpdecor. Een decor wat goed bruikbaar is voor algemeen gebruik en zich lang gehandhaafd heeft. De knop suggereert een latere aanmaak. waarschijnlijk/mogelijk door hem aangeschaft gelijktijdig met het kostuum
Het schelpdecor ontstaat in de Franse tijd. Hier rechts een voorbeeld extra gedetailleerd en vuurverguld. Op de kling de W van Weijersberg Solingen. Het is een vroege manier van signeren uit de periode 1810-20.
In 1919 schenkt E.J.C. Verloren van Themaat-de
Pesters Bequest, Utrechtdit dit vuursteenpistool aan het Rijksmuseum Amsterdam.
Lang.
29 cm Loop 15 cm Kaliber 17 mm
Object number NG-NM-12523 Op de slotplaat de maker, P. van Knapen Utrecht. Datering rond 1780. Pieter van Knapen 1725-1803. Meer lezen, P. van Knapen Geweermaker (s) in Utrecht.
Hier een tekening hoe de degen in de loop van 100 jaar 1670-1790 veranderd van vorm. Het belangrijkste is de ezelshoef, de twee bogen tussen greep en degen/stootplaat die steeds kleiner wordt en tenslotte omstreeks 1790-1800 helemaal verdwenen is.
Twee Degens rond 1750 met hun grote ezelshoef. Links, Lang 95cm. Kling 79,5 x 1,5cm. Gevest in ijzer met de greep bekleed met koperdraad. Rechts, Lang 104cm. Kling 87cm x 1,2cm. Gevest in zilver of verzilverd. Beide met een zeer smalle (Spaanse) kling. In de kling rechts staat in de geul ICMAS-AYAYA.
Degens met volledig Ijzer gevest.
Eind 18e eeuw of rond 1800 zijn deze degens in de mode. Hier met driekantige kling, volledig in (met resten gezwart) ijzer gemonteerd.
Van links naar rechts. 1. Lang 90cm. Kling 74cm x 2cm. Herkomst verzamelaar Laag Keppel. Op kling een niet te ontcijferen tekst.
2. Lang 95,5cm. Kling 79cm. x 1,7cm.Herkomst Frankrijk op de kling gegraveerd N.M. Angot Des Retous. Noel Francois Mathieu Angot des Retours 1739-1821 was een econoom, hoofdambtenaar ministerie van Financien, munt en geld deskundige. Het plaatsje Retours is ca. 30km. ten zuiden van Caen.
3. Lang 95cm. Kling 80cm. x 2cm.
Op de kling gesigneerd C. van Wagtendonk te Amsterdam.Dat is Coenraad van Wagtendonk 1797-1854. Hij was gevestigd in de Kalverstraat hoek Begijnensteeg. De vorm van het gevest heeft veel gelijkenis met de hierboven beschreven degen van Pieter Verloren Ternaat.
4. Lang 95cm. Kling 79cm. x2cm. Herkomst uit inboedel omgeving Hoogeveen.
Hier rechts op dee foto een degen lang 100cm. Kling 87cm. x 1,7cm. Abraham Du Celliee 1740-1800.
Abrah. Du Celliee M, Zwardveger tot Amsterdam. Aan de andere zijde. Abrham Du Celliee Forbiseur Francais Amsterdam.
Daaronder aan een zijde, Dieu Et La Patria ( Voor God en vaderland).Sukje stamboom Du Celliee.
Jean Philippe 1666-1758. Hugenoot gevlucht naar Nederland en trouwt in 1704 in Den Haag met Madalaine Patriarche. Er komen 9 kinderen. Daaronder Charles 1709-1782 Hij trouwt Sophia Rambonet. Abraham (1740-1800) is een zoon van Charles. (1709-1782) Abraham touwt 31-03-1769 Helena van Maseijk (1745-1800) of Masijk uit Frederikstad.
Het lijkt erop dat Du Celliee een familie is van ambachtslieden. Zo adverteerd zijn oom. Abraham (1712-1777) Krant Den Haag 31-05-1747. ABR. DU CELLIEE Mr. Zwaertveger in de Korte Houtstraat ,s-Gravenhage te bekomen. Massief Gouden Medailles van klein tot groot Fl.2-- tot Fl.10.--. Alsmede Zilveren deegens en livrey knopen. Alles gerelateerd aan zijne hoogheid de Prins van Oranje Nassau. Hier gaat het over een oom (1712-1777) van onze Abraham.
Op 30-03- 1773 adverteerd onze Abraham (15mei 1740-21 april 1800) Hij gaat verhuizen van de Reguliers Breestraat naar de Kalverstraat. in Amsterdam.
In 1780 wordt hij vermeld als Overman in de Gilde.
In het Rijksmuseum is deze degen. Zij noemen het een Rouwdegen. Hier met zilveren gevest met Franse keur uit 1795.
Een van hun nieuwe fabrieken staat in Soho Brmingham.
Ook in Nederland?
Ook in Nederland of west europa? In ieder geval is voorlopig daar alles in de mode gericht op Frankrijk. Mogelijk is er al iets overgewaaid uit Engeland maar de Franse tijd zal dat zeker onderbroken hebben.
Na 1815 wordt het mogelijk. Groot wordt het niet. Dan wordt het lastig als er geen signering op de kling staat. Ook in Engeland was signering op klingdegens niet standaard. Dat gebeurde dan wel eens op de bovenband van de schede.
Twee voorbeelden afkomstig van een NL veiling.Met kettinkje en met voorbeugel. Beiden met een drie kantige holle smalle kling 1,5cm bij de stootplaat en lang van links 80cm. rechts 78c.Geen signering of decoratie. gravering.
Na 1945 zal het wel zo'n beetje afgelopen zijn, enige uitzonderingen daargelaten. In ieder geval in Nederland.
Burgemeesters. Ministers. Koloniale regenten en bestuurders enz. enz. Allemaal een ambtskostuum met een degen. De voorschriften stammen vaak uit het midden van de 19e eeuw.
Ook voor de verschillende Ridderorden met hun Uniformen en uitrusting bestaan er diverse Degens en Zwaarden.
Op deze foto een voor mij onbekende uitvoering.
Hieronder. Mooi plaatselijk voorbeeld is de Utrechtse Jan Jongerius 1888-1941 Plaatselijk beroemdheid als Ford dealer en zijn Vila aan de Kanaalweg.
In 1939 benoemd tot Ridder in de Orde van de H.Gregorius.Daar komt een officieel Uniform met steek en Degen voor. Op de foto waarvan hier een schilderij.
Galadegens of Kostuumdegens 19e en 20e eeuw.
Burgemeesters, Ministers, Ambassadeurs, Koloniale bestuurders maar ook de portier voor het stadhuis, moeten zij opdraven in Uniform of hun Ambtskostuum, een Degen hoort erbij. Meestal met het rijkswapen en JE MAINTIENDRAI. Soms met het stadswapen voor stedelijke ambtenaren zoals Amsterdam, Rotterdam en DenHaag.
Op de foto v.l.n.r.
1. Eind 20e eeuw.
2. Van de Familie Phaff winschoten 1917-1919
3. Het meest voorkomende type 19e 20e eeuw.
Verguld, Zilver of zilverkleurig en met witte of zwarte schede afhankelijk v.d. pantalon. Diverse combinaties van plaat voorbeugel en degenknop.
Alleen voor gebruik als er iets speciaals aan de hand is waarbij Gala wordt vereist. Status en traditie. Rond 1900 spreekt Koningin Wilhelmina zich uit dat de heren, er zijn dan nog geen Dames, bij de opening van de Staten Generaal wel verwacht worden in Gala.
Van Wie?
Om dat te weten moet je vragen naar de herkomst. Nou die is inmiddels wel verloren gegaan. Verloren, daar schreef ik hierboven over en dat was puzzelen Herkomst combineren en een plaatje. Met de komst v.d. fotografie zijn er plaatjes maar ook de schilderijen van koloniale Gouveneurs laten soms hun degens zien. Goed voorbeeld Mr. Pieter Meyer 1824-1900.
Gouveneur Nederlands Indie 1872-1874.Het meest voorkomende model met witte schede. Ja natuurlijk bij zijn witte pantalon.
Twee schedes geleverd bij de degen, een zwarte en een witte was niet ongebruikelijk.
Degen 2 van de familie Phaff uit Winschoten. Verkocht door een nazaat die verteld, "Zover ik weet al jaren in de familie, moet van een belangrijke hotemetoot geweest zijn. Vroeger had de familie een alcoholvrije likeurstokerij (wijnfabriek) in de Brugstraat in Winschoten". Dus weer op onderzoek en dat klopt. Herman Phaff 1847-1939 likeurstoker is Gemeenteraadslid van Winschoten 1891-1917. Wethouder 1917-1919. Winschoten 1920 zo'n 12.000 inwoners. En dan, Winschoten, gemeenteraadslid, daar hoeft nu niet perse een Galapak bij.
Maar dat veranderd als Koningin Regentes Emma met haar dochter Wilhelmina in 1892 bij een rondgang door de Provincie Groningen ook Winschoten bezoekt. Dan wordt het spannend en officieel. Het kost een paar centen maar dat pak is er gekomen. Met zilverkleurige degen. Een standje lager dan goudkleurig.
Dan is er nog iets vreemds aan deze Phaff Degen.
De zijplaatjes van de greep zijn anders. Ik zou bijna zeggen typisch 1920.
Dat doet vermoeden dat Herman Phaff de Degen niet nieuw maar tweedehands gekocht heeft. Moest nog wel iets aan gerepareerd worden en dat kon de plaatselijke juwelier/zilversmit wel. Hier lijkt de circel wel gesloten.
Foto's van Burgemeesters, Ministers en andere belangrijke figuren in hun Galapak die zijn er wel. En soms is dan de Degen goed zichtbaar. Zoeken maar en puzzelen.
Zijn bijna alla galadegens met het rijkswapen van voor 1907. hieronder een uitzondering met de nieuwe uitvoering 1907-heden.
De schildhouders, leeuwen, zonder kroon en kijkend naar het wapen.
De schildhouders. Aankijkende Leeuwen met kroon. Officieel tot 1907 maar daarna nog lang doorgebruikt op Galadegens.
Rijkswapen 1815-1907,
Rijswapen 1907-heden.
Onderstaande gegevens van Online Mueum De Bilt.
Burgemeester 1880-1895 van Maartensdijk (Utrecht) Nicolaas Burman Eyck van Zuylichem 1853-1912.
Meer Degens, Google Waffensammlung Carl Beck Sursee.
En natuurlijk RIJKSMUSEUM en NMM Nationaal Militair Museum.
Contact, wjmschaatsenberg@hotmail,com
Blog vinden.
Andere blogs. Kopieeer onderstaande https links in Google.
Tomson geweermaker Rotterdam, Luik.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html
Thone Amsterdam.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/amsterdam-geweermakers.html
van Knapen Utrecht fa, Mansvelt.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/van-knapen-geweermakers-in-utrecht.html
Delincee Amsterdam
https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermakers-amsterdam.html
Tomson Rotterdam Luik.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html
Erttel Amsterdam.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermaker-erttel-172728-dresden-1794.html
Culemborg geweerfabriek.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2022/05/geweerfabriek-culemborg.html
Ketland Kinsbergen.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2018/09/donderbus-pistool-ketland-admiraal-van.html
Cleerens sabel.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2017/11/generaal-majoor-jbcleerens-en-zijn.html
Orde van de Unie Napoleon Degen
.https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/degen-orde-van-de-unie-lodewijk.html
Geweren Pistolen divers.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/van-gumster-geweren-pistolen-sabels.html
Sabels Degens Staatse leger.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/03/garde-cavalerie-sabel-uit-de-tijd-van.html
Theater Sabel Degens Maskerade.
https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/02/antieke-wapens-sabel-dolk-degen-zwaard.html
Wapenmakers Knoops Stok Rotterdam.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/10/a.html
Degens.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-wapens-blanke-wapens.html
Klingen met datum Nederland.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-blanke-wapens-in-nederland.html
Hollandse Brigade te Wight 1799-1802.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/09/engelse-of-britse-sabels-in-nederlandse.html
HET ERESABEL VAN KAPER KAPITEIN JARRY Vlissingen uit 1782
https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/08/blog-post.html
Verzameling kinder wapens.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2021/10/degens-en-geweren-voor-kinderen-en.html
Aislabie pistolen zilver.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2020/12/zeldzame-set-antieke-duelleerspistolen.html
Sabel Denemarken Napoleon.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/12/sabel-denemarken-en-noorwegen-1789-1814.html
Marine Sabels Degens Pistolen.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/01/nederlandse-marine-sabels.html
Sabel M.1912 Nederlandse SS.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/08/het-wandelsabel-m1912-als-officiers.html
Nederlands Indie Donderbus Atjeh. Geweer. Padri geweer.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/02/vuursteen-geweer-uit-nederlands-indie.html
Günther Dordrecht. Winkelier in wapens. Sabel.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/politie-sabel-gunther-dordrecht.html
Utrechtse Patriotten 1783-1795 en als Vluchtelingen in Noord Frankrijk.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/patriotten-en-vluchtelingen-1783-1795.html
Fokkenberg Utrecht
https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/fokkenberg-uit-utrecht-een-winkelier-in.html
SNAPHAAN GEWEREN UIT MAROKKO JEZAIL, KABYLA, MOUKHALA, AFEDALI.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/jezail-kabyle-moukhala-snaphaan-geweer.html
British sword Pattern 1803. In dienst van Nederland en Oranje. Koning Willem II.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/10/peninsular-war-sword.html
Marechaussee of Gendarmerie Pistool M.1801.
Door David Maritz en L.Droixhe
https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/marechaussee-of-gendarmerie-pistool-m.html
Dutch flintlock pistols. Nederlandse Cavalerie Pistolen rond 1750.
https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/antique-weapons-nederlandse-antieke.html
Heeft U extra gegevens, opmerkingen etc. hoor ik dat graag van U.
wjmschaatsenberg@hotmail.com
Al mijn Blogs vinden.
Google, Blog
Schaatsenberg
Of voor de andere serie
Google, Blog
Schaatsenberg Theater.
Gevonden, gebruik de
mogelijkheden op de zwarte balk bovenaan.
Daar zijbalk
aangeklikt vindt U meer.
Of met de curser naar de
zijkant rechts bovenaan de Blz. voor vertalen of archief.
Vragen? Mail
wjmschaatsenberg@hotmail.com Geen enkel probleem ik
doe altijd mijn best om antwoord te geven.
Find all my Blogs.Google, Blog Schaatsenberg
Or for the other series Google, Blog Schaatsenberg Theater.
Found, use the options on the black bar at the top.Click on the sidebar there and you will
find more. Or with the cursor to the side at the top right of the page. for translation or
archive.
Meer Degens zien, Google-- Waffensammlung Carl Beck Sursee.
De aanleiding van dit onderzoek is dit percussie jachtgeweer van hoge kwaliteit 113cm. lang met 2 lopen van 73cm kaliber 16mm. Typisch Luiks fabrikaat met damast lopen en (wortel) noten kolf met gebeeldhoude hertenkop. Beslag in ijzer gegraveert. Conditie redelijk met de hanen en laadstok ooit vervangen.
Het is een voor die tijd modern achterlaad systeem. 
.JPG)
