British sword Pattern 1803. In dienst van Nederland en Oranje.

Het sabel van prins WILLEM Frederik George Lodewijk
06-12-1792 - 17-3-1849. Sword patern 1803 for officers of Grenadiers, Light Infanterie and General Officers on Gards.

Als prins van ORANJE NASSAU. Later Koning Willem ll van Nederland in 1840-1849.

Lang; 87cm. Kling; 74,5cm, breed 3,5cm, pijlhoogte, 2,5cm.

Van 1811 t/m 1813 is jonge (18-20jaar) Willem als Kolonel in Britse dienst in Portugal en Spanje als Adjudant te velde (Aid de Camp) van Wellington.

Als hij in Britse dienst gaat schenkt zijn Moeder, Wilhelmina van Pruisen (1774-1837) hem een sabel.

Normaal zijn de officieren in die tijd uitgerust met een degen. In het veld blijk een sabel toch beter te voldoen, dat wordt mode.
Over zijn strijd in Portugal en Spanje wordt in sommige (kinder) boeken vermeld; "Het sabel wat hij van zijn Moeder had gekregen.".

Ook Willem heeft daadwerkelijk aan de strijd in Portugal en Spanje deelgenomen.
In Britse dienst is zijn uitrusting volledig Brits.
En dus ook een Sabel M.1803.

Maar hij is wel een ORANJE en strijd ook voor zijn vaderland.

Op de voorbeugel en op de kling de W van zijn vader die na het overlijden van zijn vader Stadhouder Willem V bekend is als Willem Vl. (later Koning Willem 1).
Daarboven de Engelse kroon.

In een guirlande de tekst "Vaderland en Orange".

Maker. Osborn & Gunby (1805-1820)

In de catalogus van de tentoonstelling van oudheden en merkwaardigheden, Delft juli en augustus 1863 wordt vermeld op blz. 172 onder nummer 51,

,,Een sabel door wijlen Koning Willem II, als adjudant van Wellington in den Spaanschen oorlog gedragen."

De sabel is ingebracht door Jhr. F.G.E. MERKES van Gendt. 1831-1884.
Frederik Gerhard Edmond Merkes van Gendt uit Gorinchem is Vrijmetselaar. Hij is gehuwd 24-07-1857 met Margaretha Alida Hendrika Boxman. Het huwelijk blijft kinderloos.
Hij is actief in vele publieke en politieke functies.
Meer weten, google Merkes van Gendt Parlement.

Hij is de oudste zoon van Jhr. J.G.W. MERKES van Gendt (Johannes Gerrit Willem) 1798-1859 en Denise Amélie Isabelle Castricque.

Jhr. J.G.W. MERKES van Gendt
21-02-1798 te Gendt in Over Betuwe geboren. Ouders Gerrit Willem MERKES en Hendrika Margareta Sebilla COCK.
Onder zijn voorouders waren er verscheidene die het huis van Oranje gewichtige diensten hadden bewezen. Vader Gerrit Willem had de veldtochten van 1787, 1783 en 1794 bijgewoond. Wordt met lof vermeld onder de verdedigers van Willemstad en streed te Werwick en Marché-au-pont onder Prins Frederik.
2. Jonge Merkes volgt het Wiskundig College en de Latijnse school.
3. 1813-1815 Aspirant Ingenieur.
4. 1815 Cadet in 1816 2de Luitenant. 1821 1e Luitenant. Trouwt te Yperen in 1824. In 1825 naar Gorinchem als Kapitein Ingenieur.
5. 1830 naar Meenen (vesting) Belgische opstand. Van de 2000 man bezetting blijven er zo'n 90 over. Verzet tot behoud van de Stad wordt onmogelijk, er wordt gevlucht naar Vlissingen.
Hij wordt geplaats in de vesting Grave. Onderscheidt zich bij het leiden van uitvallen naar Boxmeer en Gennip.
6. 1832 1ste Kapitein Ingenieur Topografisch werk.
7. 1839 Adjudant van de Prins-Veldmaarschalk in 1840 Koning Willem II. Merkes blijf tot het overlijden van Willem II in 1849 direct aan zijn zijde. Dag en Nacht bleef hij aan zijn ziekbed.
8. 1846 Verheven in de adelstand. 1850 Luitenant-Kolonel-Ingenieur. 1858 Kolonel. Merkes heeft veel gepubliceerd o.a. in de militaire spectator en vele onderscheidingen ontvangen.

In Oktober 1854 ontvangt hij van de erfgenamen de sabel die door zijn Vorst in Spanje onder Wellington gedragen is.

Na zijn overlijden in 1859 zal het sabel naar zijn zoon gegaan zijn. Hij brengt het in 1863 in voor de tentoonstelling.

Wilt U dit hele verhaal, gepubliceerd in het Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in1860 lezen, google Jaarboek Letterkunde 1860 Merkes. Daar vindt U de samenvatting. Ga voor het totaal naar de linker blauwe kolom DOWNLOADS en daaronder PDF van tekst. In de PDF naar Blz. 284 en verder dat is Blz. 197 t/m 207 van het jaarboek.

Ook al in 1863, tijdens een bezoek van Koning Willem III aan de tentoonstelling, ontstaat er discussie over de sabel. Bij de rondleiding wordt hem verteld dat zijn vader Willem II de sabel ook in Waterloo zou hebben gedragen. Koning Willem III antwoord hierop dat zijn Vader bij de slag van Waterloo nimmer een Sabel heeft gedragen.
De krant, Nieuw Amsterdams Handel en Effectenblad maakt hier melding van op 12-09-1863.

De Delftsche Courant van 11-09-1863 publiceert het zelfde verhaal maar dan iets uitgebreider.
Zo wordt vermeld de overgang van Degen naar Sabel en de succesvolle retournering van de ingebrachte goederen naar de inbrengers.

De geallieerden hebben een feestje in Brussel als Napoleon in de aanval gaat. (Slag bij Waterloo).
Willem Frederik Prins van Oranje vertrekt in grote haast naar het slagveld. Hij vergeet zijn sabel.
Aangekomen voert hij zijn troepen aan zwaaiend met zijn hoed. (Steek).

Uitsnede uit het schilderij van Jan Willem Pieneman.

Het werk is uit 1824 en toont het gevecht bij Quatre-Bras.

U en ik waren er niet bij en dus zijn we afhankelijk van teksten en afbeeldingen. Vaak worden de hoge Officieren, Koningen enz. in de periode 1815-1850 afgebeeld met Mammelukken sabels. Zo ook op de afbeelding hieronder van de Prins van Oranje bij Waterloo.

En ook hier zwaait hij met zijn hoed. Maar het mammelukkensabel klopt niet. Ook de Schimmel is fantasie.
Dan had Pieneman beter opgelet.

Op deze tekening van Wellington uit 1814 is onduidelijk of hier een mammelukkensabel te zien is ook al wordt hij daar vaak mee afgebeeld. (Boek F.L.Clarke = Arthur Wellesley ) en 1814, dat is voor Waterloo. Wellington met Mammelukkensabel, dan zal zijn adjudant Prins Willem Frederik George Lodewijk van Oranje, lager in rang, het voorlopig toch moeten doen met een M.1803.

Het sabel zal wel altijd in bezit gebleven zijn van de kinderloze J.G.W. Merkes van Gendt (1831-1884)

Geen kinderen die erven, zullen het andere familieleden geweest zijn. En of zij de bijzondere historie van dit sabel gekend of beseft hebben is de vraag. Eerst misschien nog wel, dan niet meer en uiteindelijk is die geschiedenis verloren gegaan.

Het sabel komt pas bijna 100 jaar later weer tevoorschijn als Ger Hof in "De Wapenverzamelaar" van 1979 opvoert.

Hij schrijft, Het is niet mogelijk om definitief conclusies te trekken. Dat zal ongetwijfeld kloppen in 1979 maar het internet heeft nu veel duidelijk gemaakt.

Willem Frederik George Lodewijk Prins van Oranje in 1814.

Voortschrijdend inzicht. Het klopt niet helemaal.

Fantastisch natuurlijk dat zoeken naar de historische achtergrond van antieke wapens. Het blijft puzzelen.

In het blad Wapenfeiten Nr.1 maart 2022 een uitgave van de Vereniging Nederlandse Wapenverzamelaars (daar bent U natuurlijk ook lid van) staat op Blz. 23-24-25 een heel goed gedocumenteerd artikel -Sabel van Koning Willem II- door Marc Marbot. Daarin vermeld hij dat hij dat 4 adjudanten gelegateerd zijn voor het krijgen van een Sabel. Het sabel geschonken aan Baron Milet de Coehoorn zou verloren zijn gegaan tijdens de slag om Arnhem 1944.

Is dit soms ons Britse sabel patern 1803 ? Bij het verloren sabel in Arnhem wordt er ook gesproken over gedragen bij Waterloo. Dat is natuurlijk hartstikke spectaculair. Waterloo kent iedereen. Het blijven aantekeningen van na 1850 uit overlevering. Ons sabel 1803 zal ook niet bij Waterloo gedragen zijn.

De Prins heeft daar dan een veel te hoge rang en een hogere status. Als jonge adjudant van Wellington in Portugal dat zou wel goed kunnen.

In zijn artikel is het uitgangspunt het sabel van Merkes van Gendt met prachtige foto's. waarbij goed zichtbaar zijn de vele teksten gegraveerd op het gevest. Je mag wel aannemen dat zij erin gegraveerd zijn na het

verkrijgen door Merkes van Gendt of later door zijn zoon.

Ze zijn er hardstikke trots op. Nu komt deze sabel uit de collectie Lieffers. Na zijn overlijden daaruit verkocht. Gelukkig voor ons want nu weten wij weer meer over dit stukje Nederlandse geschiedenis.

Het koppelen van ons sabel Brits patern 1803 aan de tentoonstelling Delft 1863 zal niet kloppen. Het zal dit sabel zijn. Zoon Merkes van Gendt brengt het op de tentoonstelling in. Zijn verhaal erbij is overlevering en zo komt het misverstand gedragen bij Waterloo of Quatre Bras.

Advies, wordt ook lid van de Vereniging Nederlandse Wapenverzamelaars. U krijgt 4 x per jaar hun prachtige blad Wapenfeiten, en zij organiseren beurzen. Het is een vat vol kennis.

Contact, wjmschaatsenberg@hotmail.com

De oudste broer van Anna Paulowna, tsaar Alexander I van Rusland, schonk de Prins van Oranje deze eresabel. De twee waren al lange tijd goede vrienden. De prins droeg de sabel tijdens zijn periode als adjudant van generaal Wellington in de strijd tegen Napoleon in Spanje.

Deze tekst staat op de site Koninklijke Verzamelingen. Marbot vermeldt hem ook nog even op Blz. 25.

Probleem, de periode. Toen was de prins nog verloofd met de Britse prinses Charlotte. Zij verbreekt de verloving in juni 1814. En dan toch, op 21-02-1816 trouwt hij Anna Paulona. Denk ik toch dat gedragen in Portugal en Spanje niet kan kloppen. Daarbij, het sabel is veel te mooi. Lijkt mij ongeschikt bij een veldtocht. Maar wat blijft, een prachtig historisch stuk.

Blog vinden.

Andere blogs. Kopieeer onderstaande https links in Google.

Tomson geweermaker Rotterdam, Luik.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Thone Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/amsterdam-geweermakers.html

van Knapen Utrecht fa, Mansvelt.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/van-knapen-geweermakers-in-utrecht.html

Delincee Amsterdam

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermakers-amsterdam.html

Tomson Rotterdam Luik.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Erttel Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermaker-erttel-172728-dresden-1794.html

Culemborg geweerfabriek.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2022/05/geweerfabriek-culemborg.html

Ketland Kinsbergen.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2018/09/donderbus-pistool-ketland-admiraal-van.html

Cleerens sabel.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2017/11/generaal-majoor-jbcleerens-en-zijn.html

Orde van de Unie Napoleon Degen

.https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/degen-orde-van-de-unie-lodewijk.html

Geweren Pistolen divers.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/van-gumster-geweren-pistolen-sabels.html

Sabels Degens Staatse leger.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/03/garde-cavalerie-sabel-uit-de-tijd-van.html

Theater Sabel Degens Maskerade.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/02/antieke-wapens-sabel-dolk-degen-zwaard.html

Wapenmakers Knoops Stok Rotterdam.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/10/a.html

Degens.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-wapens-blanke-wapens.html

Klingen met datum Nederland.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-blanke-wapens-in-nederland.html

Hollandse Brigade te Wight 1799-1802.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/09/engelse-of-britse-sabels-in-nederlandse.html

HET ERESABEL VAN KAPER KAPITEIN JARRY Vlissingen uit 1782

https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/08/blog-post.html

Verzameling kinder wapens.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2021/10/degens-en-geweren-voor-kinderen-en.html

Aislabie pistolen zilver.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2020/12/zeldzame-set-antieke-duelleerspistolen.html

Sabel Denemarken Napoleon.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/12/sabel-denemarken-en-noorwegen-1789-1814.html

Marine Sabels Degens Pistolen.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/01/nederlandse-marine-sabels.html

Sabel M.1912 Nederlandse SS.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/08/het-wandelsabel-m1912-als-officiers.html

Nederlands Indie Donderbus Atjeh. Geweer. Padri geweer.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/02/vuursteen-geweer-uit-nederlands-indie.html

Günther Dordrecht. Winkelier in wapens. Sabel.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/politie-sabel-gunther-dordrecht.html

Utrechtse Patriotten 1783-1795 en als Vluchtelingen in Noord Frankrijk.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/patriotten-en-vluchtelingen-1783-1795.html

Fokkenberg Utrecht

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/fokkenberg-uit-utrecht-een-winkelier-in.html

SNAPHAAN GEWEREN UIT MAROKKO JEZAIL, KABYLA, MOUKHALA, AFEDALI.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/jezail-kabyle-moukhala-snaphaan-geweer.html

British sword Pattern 1803. In dienst van Nederland en Oranje. Koning Willem II.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/10/peninsular-war-sword.html

Marechaussee of Gendarmerie Pistool M.1801.
Door David Maritz en L.Droixhe

https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/marechaussee-of-gendarmerie-pistool-m.html

Dutch flintlock pistols. Nederlandse Cavalerie Pistolen rond 1750.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/antique-weapons-nederlandse-antieke.html

Heeft U extra gegevens, opmerkingen etc. hoor ik dat graag van U.

wjmschaatsenberg@hotmail.com

Al mijn Blogs vinden.

Google, Blog Schaatsenberg

Of voor de andere serie

Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Gevonden, gebruik de mogelijkheden op de zwarte balk bovenaan.

Daar zijbalk aangeklikt vindt U meer.

Of met de curser naar de zijkant rechts bovenaan de Blz. voor vertalen of archief.

Vragen? Mail wjmschaatsenberg@hotmail.com Geen enkel probleem ik doe altijd mijn best om antwoord te geven.

Find all my Blogs.Google, Blog Schaatsenberg

Or for the other series Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Found, use the options on the black bar at the top.Click on the sidebar there and you will
find more. Or with the cursor to the side at the top right of the page. for translation or 
archive.