Het Wandelsabel M.1912 als Officiers sabel Nederlands SS en Vrijwilligers legioen 1940 - 1945.

Nederland Sabel M.1912 met wolfsangel.

1940-1942

Contact over deze blog, wjmschaatsenberg@hotmail.com

 

 

 
Een Nederlandse Officiers sabel M1912 voor Officieren en Adjudant Onder Officieren is mogelijk ook aanwezig in Uw wapenverzameling. Verschillende fabrikanten, verschillend in detail. Divers van lengte.
Politie; metaal/alpaca gevest.
Nederlands Indië; Met roggenhuid beklede greep.
Generaal; Schede met 2 banden/ringen.
Periode 1916-1918; Op ijzer verguld gevest.
Eerste versies zwart houten greep, later houten greep bekleed met kunststof (Mica?).
U kent vast nog wel meerdere variaties. Al deze verschillen maken het bijzonder interessant om hier een gespecialiseerde verzameling voor aan te leggen.




Ik ga U hier laten zien, het sabel M.1912 zoals hij tijdens de Duitse bezetting 1940 - 1945 gebruikt is door de Nederlandse SS en het NEDERLANDS VRIJWILLIGERS LEGIOEN in de periode 1940-1942.
Waaronder 2 bijzondere door de gravering van de naam Lt.Gen.H.A.SEYFFARDT en W.J.HEUBEL op de rug van de greep.

Met het binnenvallen van de Duitsers op 10 mei 1940 en de capitulatie op 15 mei 1940 komt er voor 5 jaar een einde aan het Nederlandse Leger.
De Duitse bezetters maken de dienst uit ook al blijft Mussert met zijn NSB = Nationaal Socialistische Beweging =  proberen de Dietse gedachte aan het Nederlandse Volk en de Duitse bezetter te verkopen.
Het is een hopeloze missie die afglijdt tot volledige collaboratie.

Goed of Fout?

Na de bevrijding door de Geallieerde legers en de Duitse capitulatie op 5 mei 1945 is het duidelijk, het was Goed of Fout. Nu, ruim 70 jaar later wordt er wat genuanceerder over gedacht.
Het is niet zo zwart wit, er zitten vele tinten grijs tussen.
De NSB vindt zichzelf Goed. Daar was een reden voor. De politiek en de regerende partijen, ook in andere Europese landen, hadden het allemaal een beetje laten verlopen. Het Nationaal Socialisme beloofde meer en schreeuwde harder. Het was tijd voor een nieuw elan. Een nieuw krachtdadig bestuur.
Mussolini in Italië, Hitler in Duitsland en Franco in Spanje regeren als dictator maar ook in andere landen komen partijen op die het Nationaal Socialisme propaganderen.
In Nederland zijn de bekendste de NSB onder leiding van Mussert en het Zwart Front van Arnold Meijer. Ook moet hier genoemd worden het fel antisemitische Verdinaso. Van oorsprong een Vlaamse beweging die naar Nederland overwaait onder leiding van Ernst Voorhoeve. Ook zij hanteren de gedachte van de  groot Dietse Natie. Op 9 november 1940 sluit Verdinaso zich aan bij de NSB.
Ernst Voorhoeve wordt dan bij de NSB hoofd propaganda.

Veiling Venduhuis Den Haag 12-06-2001.

Op deze veiling worden aangeboden 3 Sabels M.1912 met op het gevest een wolfsangel.

Volgens de informatie van het Veilinghuis afkomstig uit de collectie VOORHOEVE.
Van boven naar beneden;
Sabel Heubel, lang 1076mm, maker E&F Horster.
Sabel Seyffardt, lang 948mm. maker Horster, leverancier H.Hendriksen Arnhem.
Sabel zonder naam, lang 968mm. maker Horster.
Alle drie de sabels met het kwaliteitsmerk Ijzerhouwer.

Onder de Wapenverzamelaars is het bekend dat zij er zijn, er zijn er weinig van en er wordt soms aan getwijfeld of ze wel allemaal echt uit de tijd zijn. Vaak betiteld als Sabel M.1912 van de Nederlandse SS.

De Tijdsgeest.

De crisis van rond 1930 is 10 jaar later wel over zijn dieptepunt heen maar echt goed gaat het nu ook weer niet. Maar goed, Jan met de pet probeert, zoals altijd, zich er door heen te slaan.
De nieuwe nationalistische Leiders schreeuwen om het hardst. Je zou haast zeggen " Weg met die Jan Salie geest. Waar is die VOC mentaliteit".  (Dat roept Balkenende in 2006 ook weer). De hardste schreeuwer met een verbazend grote aanhang in eigen land, Adolf Hitler treed "daadkrachtig" op. Hij hervormd succesvol de Duitse economie en is gestart met een tweede wereldoorlog.
In Nederland valt het in eerste instantie allemaal nog mee. Het keffertje Mussert met zijn Dietse ideeën had dan aanvankelijk enig succes, begin 1940 is dat behoorlijk minder geworden.
Met de bezetting door de Duitsers komen er ook nieuwe kansen voor de Nationaal Socialistische Beweging. Tenminste dat denkt Mussert met zijn N.S.B.
De Duitsers zijn van mening dat zij hun Nederlandse Broedervolk de ogen moeten openen.
Dat valt een beetje tegen maar het grootste deel van dat vermaledijde, eigenwijze Nederlandse volk past zich wel aan en probeert zoveel mogelijk gewoon door te gaan met zijn eigen leven.
Een uitzondering vormt de aanhang van de N.S.B. Zij vertegenwoordigen het nieuwe denken. Dat de nazi's ons land bezet hebben schept nieuwe kansen. En Hitler zal het toch wel begrijpen, er moet plaats komen voor een nieuw Groot Nederlands Rijk. Het collaboreren kan beginnen.
Binnen de N.S.B. ontwikkelen zich dan twee richtingen. Zij die nationalistische aspiraties hebben en denken aan een eigen "Dietse" staat (Mussert, Voorhoeve) en een richting die denkt aan een groot Duits Rijk waar Nederland in opgaat. (Feldmeyer, Heubel).

DE TIJDSGEEST:
Massademonstraties en optochten, zwarte uniformen en het duidelijk zichtbaar zijn op de straat, het hoort er allemaal bij.
Complimenten voor de gemiddelde Nederlander, als die al bestaat, zij voelen al snel aan dat er iets niet deugt. De N.S.B. wordt uitgekotst. Dat geeft dan wel als resultaat dat diezelfde N.S.B. zich onbegrepen voelt en agressiever wordt. Domme Nederlanders, zij begrijpen niets van het nieuwe elan. De collaboratie neemt toe, de Duitsers tonen steeds meer hun ware gezicht.

Nederlandse SS en het Vrijwilligers Legioen. 

De Nederlandse SS wordt opgericht op 11 september 1940. Het is een actie die geplaatst kan worden
binnen de grote behoefte die de N.S.B. voelt in het imiteren van hun grote voorbeeld Duitsland.
Er was al eerder een poging gedaan met de zogenaamde "Mussert Garde".
Maar de Nederlandse SS Moet dan wel een onderdeel zijn van de N.S.B. met als uitgangspunt de "Dietse" gedachte. Het wordt bij de N.S.B. afdeling IV.
Direct na de Duitse bezetting wordt het al mogelijk om in Duitse SS krijgsdienst te gaan. Dat kan bij de op 26 mei 1940 opgerichte SS-Standarte "Westland".  Dat is tegen het zere been van de "Dietse" Mussert. Hij noemt dienstneming Landverraad.

De Nederlandse SS is geen krijgsonderdeel maar een ongewapende politieke organisatie. De leiding komt bij Feldmeijer en zijn adjudant, tevens vormingsleider, is Heubel.

Veel drukte maken zij wel met hun parades en hun SS gelijkende uniformen. Ook hun toetredingseisen zijn op de Duitse SS gebaseerd. Een Nederlands tintje is de Wolfsangel op hun pet.
Op 17 mei 1942 wordt de Nederlandse SS een officieel onderdeel van de Waffen SS.

 Het Vrijwilligerslegioen Wordt opgericht op 12 juli 1941. Het heeft alles te maken met de Duitse inval in Rusland op 22 juni 1941. Het Vrijwilligerslegioen is Nederlands van karakter. Ook de NSB vindt dat er een bijdrage geleverd moet worden aan de bolsjewistische dreiging. Dat past weer wel in Mussert Dietse gedachte.

Nederland en zijn vrijwilligerslegioen. Het moest van de NSB wel Nederlands zijn.
Op deze foto marcheren de vrijwilligers op 26 juli 1941 op het Spui in Den Haag.
Op het podium Generaal Seyffardt samen met Rauter en Schumann.
Seyffardt in zijn Nederlandse Uniform.
Rechts loopt Kapitein Voorwinden ook in zijn Nederlandse Uniform met sabel.
Oké, verder zijn de mannen in Duits uniform maar er is nog een Nederlands tintje aanwezig.
Dat zal al snel veranderen.


Seyffardt 1872-1943 hoopt dat het vrijwilligerslegioen onder bevel komt van Nederlandse Officieren en Onderofficieren. Er melden zich zo'n 75 Officieren, reserve Officieren en Onderofficieren aan.
Na hun keuring blijven er zo'n 30 over waaronder 7 beroeps Officieren. Andere bronnen melden 23 Nederlandse Officieren. Voor Seyffardt is dit kleine aantal een enorme teleurstelling.

Ten oorlog, strijden voor Nederland tegen het Bolsjewisme. Of is het toch voor Duitsland?
Het blijft een conflict. Er is een duidelijke scheiding van geesten binnen de NSB en ook bij de vrijwilligers. En Mussert, die marchandeert. Hij vindt het zijn taak om te redden wat er te redden valt.

De gravering Lt.Gen. H.A.SEYFFARDT op de rug van de greep van het sabel.
Het is de kortste van de drie, 95cm. Logisch, de sabels werden op lengte van de persoon aangeschaft en Seyffardt was een man van geringe lengte. De schede van de sabel heeft 1 ring, dat zou betekenen van voor 1928. In dat jaar wordt hij bevordert tot Generaal majoor. Een M.1912 generaalssabel zou 2 ringen hebben. Heeft Seyffardt zijn oude sabel ter beschikking gesteld voor propaganda doeleinden?

Gravering W.J.HEUBEL op de greeprug van de langste sabel, 109cm. De langste sabel voor een lange man en Heubel was lang. Wim Heubel, 1910-1945  broer van Florrie Rost van Tonningen-Heubel. Lid van de NSB, Mussert Garde en Nederlandse SS. Bij de Nederlandse SS is hij de adjudant van Henk Feldmeijer en tevens vormingsleider. November 1941 wordt hij daar Untersturmbanführer  (2de Luitenant) en bevorderd in 1943 tot Obersturmführer (1e Luitenant). Bij Westland?
Op de sabel W.J.HEUBEL zonder verdere aanduiding, dit in tegenstelling tot Lt.Gen.H.A.SEYFFARDT.

Wim Heubel naast Seyss Inquart.
Heubel in zijn SS uniform met wolfsangel op zijn pet.

Waarom een Nederlands M1912 Officierssabel voor Heubel? Het is mogelijk dat hij er een aangeschaft heeft (met wolfsangel) als Officier/adjudant in de Nederlandse SS.

Ik heb tot nu toe geen foto kunnen ontdekken waar een Nederlandse SS officier met een sabel op staat.
Opgemerkt, het is de tijd dat de Duitse Officieren een dolk dragen. Ook Seyffardt past zich aan bij dat modeverschijnsel en draagt af en toe de Nederlandse stormdolk. Sabels worden alleen gezien bij de Officier van de dag, voor zijn peloton staand of marcherend.
Heubel schaft zich een sabel aan, hij is belangrijk als adjudant van Feldmeijer binnen de Nederlandse SS. Achteraf blijkt dat hij er nauwelijks iets aan heeft. Weg ermee, dan maar naar de afdeling propaganda voor aan de muur bij de jeugdstorm.

Ernst Voorhoeve.1900-1966.

Ernst Voorhoeve is afkomstig van het Verdinaso en sluit zich aan bij de NSB op 9 november 1940.
Hij wordt hoofd propaganda tot 12 december 1943. In 1942 neemt hij dienst bij het Nederlands Legioen. Als hij uit Rusland in augustus 1943 terugkomt eisen de Duitsers zijn aftreden als propagandaleider. Hij trekt zich terug in zijn woonplaats Nijmegen.
Voorhoeve was te Diets nationalistisch. Stelt Mussert zijn doelstellingen steeds weer bij ten gunste van de Groot Duitse gedachte. Voorhoeve blijft voor een onafhankelijk Nederlandse staat.

Collectie Schuilenburg en de tentoonstelling "Herlevend Nederland".

Een "geboren verzamelaar" noemt Ernst Voorhoeve Hendrik Laurens Schuilenburg 1895-1975.

Schuilenburg heeft een gigantische collectie opgebouwd over het Nationaal Socialisme in het algemeen en de NSB in het bijzonder.
Daar kan gebruik van gemaakt worden. Binnen de NSB bestond al langer de wens voor een eigen Museum. Het is er nooit van gekomen maar de verzameling Schuilenburg geeft de mogelijkheid tot het organiseren van tentoonstellingen. Het begint in Utrecht.

Blokzijl en Schuilenburg overhandigen een x duizende bezoeker van de tentoonstelling een boek.

Op 2 september 1942 wordt er geopend. Het is in een oude gymnastiekzaal in de Zuilenstraat in Utrecht. Later gaat er gereisd worden langs 10 steden door het land.
Het Vrijwilligerslegioen is regelmatig vertegenwoordigd met een stand op deze tentoonstellingen.
Na die rondgang komt de collectie terug in Utrecht.
De diversiteit van onderwerpen is groot waarbij er constant een conflict blijft tussen de verzamelaar Schuilenburg en de "deskundigen" die het teveel en deels een rotzooi vinden.
Na "Dolle Dinsdag" zou Schuilenburg zijn collectie meegenomen hebben naar Denekamp. Daarna is hij spoorloos verdwenen.

Waarom namen op de Sabels?

Er zijn verschillende mogelijkheden maar de eigenaren zullen het bij hun aanschaf en gebruik niet gedaan hebben.

1. Een verzamelaar/handelaar heeft ze opgewaardeerd. Wel knap, maar niet zo logisch dat hij er Heubel opgezet heeft. Daar moet hij dan diep over nagedacht hebben. Heubel met sabel is discutabel.

2. Dat de sabels met de wolfsangel in gebruik zijn geweest hoeven we niet aan te twijfelen al moet die wolfsangel later (1940) extra op een reguliere M.1912 aangebracht zijn. Het zal in de beginjaren van de bezetting geweest zijn.  Op 1 november 1942 wordt de Nederlandse SS de Germaanse SS in Nederland. Zij moeten het reservoir vormen voor de doorstroming naar de Waffen SS. Werd de Nederlandse SS (Feldmeijer) vanaf het begin al gestuurd richting het groot Duitse Rijk, met deze naamsverandering wordt de Dietse gedachte volledig afgesneden. Het is een slecht huwelijk tussen de NSB en de Nederlandse SS. Mussert moet wel schakelen. zo wil hij nog een beetje belangrijk blijven. Een M.1912 sabel met wolfsangel van 1943 of later lijkt mij minder aannemelijk. Het worden dan al relikwieën.
3. Het veilinghuis meldt, uit de collectie Voorhoeve. Zoiets verzin je niet. Dat moet een melding zijn van de inbrenger, of de inbrenger heet Voorhoeve. Welke Voorhoeve dat dan is, dat weet ik niet. Een nazaat?
4. Propaganda. De namen zijn er, naar mijn idee, voor propaganda doeleinden opgezet. De Dietse gedachte verdwijnt steeds meer en Ernst Voorhoeve (propagandaleider) bewaard ze of hangt ze ergens aan de muur. Mogelijk worden ze ook gebruikt voor de tentoonstelling "Herlevend Nederland" of bij de daar aanwezige stand van het vrijwilligerslegioen. Ernst Voorhoeve houdt een archief bij over zijn bezigheden bij het Verdinaso en later de NSB. Er wordt later nog gebruik van gemaakt in het NIOD.
Eerder opgemerkt, ik heb nergens een foto kunnen ontdekken waarop de sabel herkenbaar voorkomt. Sterker nog, nergens een foto met een Nederlandse SSer met sabel. Wel laten foto's zien dat de Wolfsangel nog lang aanwezig is op de pet van het uitgaansuniform.

Slot:

Helaas, maar ook heel gewoon, verzamelaars, Musea, veilinghuizen, ze maken of maakten, zich zelden druk over de herkomst. Heel jammer.
Met de houvast, hierboven vermeld, de sabels zijn uit de periode 1940-1942.
Artefacten uit een betreurenswaardige tijd in de Nederlandse geschiedenis.

Reageren?  

Weet U meer, bent U het hier mee oneens, ik zie graag Uw rectie tegemoet.

Informatie van Joop Zijderveld; de collectie Schuilenburg zou verloren gegaan zijn bij Schuilenburgs vlucht, per trein, naar het oosten, na Dolle Dinsdag. De trein is beschoten door de luchtmacht van de Geallieerden en alles is verbrand.

Wil Schaatsenberg.  Contact;  wjmschaatsenberg@Hotmail.com

 

 

Blog vinden.

 

Andere blogs. Kopieeer onderstaande https links in Google.

 

Tomson geweermaker Rotterdam, Luik.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Thone Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/amsterdam-geweermakers.html

van Knapen Utrecht fa, Mansvelt.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/van-knapen-geweermakers-in-utrecht.html

Delincee Amsterdam

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermakers-amsterdam.html

Tomson Rotterdam Luik.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Erttel Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermaker-erttel-172728-dresden-1794.html

Culemborg geweerfabriek.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2022/05/geweerfabriek-culemborg.html

Ketland Kinsbergen.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2018/09/donderbus-pistool-ketland-admiraal-van.html

Cleerens sabel.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2017/11/generaal-majoor-jbcleerens-en-zijn.html

Orde van de Unie Napoleon Degen

.https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/degen-orde-van-de-unie-lodewijk.html

Geweren Pistolen divers.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/van-gumster-geweren-pistolen-sabels.html

Sabels Degens Staatse leger.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/03/garde-cavalerie-sabel-uit-de-tijd-van.html

Theater Sabel Degens Maskerade.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/02/antieke-wapens-sabel-dolk-degen-zwaard.html

 Wapenmakers Knoops Stok Rotterdam.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/10/a.html

Degens.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-wapens-blanke-wapens.html

Klingen met datum Nederland.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-blanke-wapens-in-nederland.html

 Hollandse Brigade te Wight 1799-1802. 

https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/09/engelse-of-britse-sabels-in-nederlandse.html

HET ERESABEL VAN KAPER KAPITEIN JARRY Vlissingen uit 1782

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/08/blog-post.html

Verzameling kinder wapens.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2021/10/degens-en-geweren-voor-kinderen-en.html

 Aislabie pistolen zilver.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2020/12/zeldzame-set-antieke-duelleerspistolen.html

 Sabel Denemarken Napoleon.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/12/sabel-denemarken-en-noorwegen-1789-1814.html

Marine Sabels Degens Pistolen.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/01/nederlandse-marine-sabels.html

Sabel M.1912 Nederlandse SS.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/08/het-wandelsabel-m1912-als-officiers.html

Nederlands Indie Donderbus Atjeh. Geweer. Padri geweer.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/02/vuursteen-geweer-uit-nederlands-indie.html

Günther Dordrecht. Winkelier in wapens. Sabel.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/politie-sabel-gunther-dordrecht.html

 Utrechtse Patriotten 1783-1795 en als Vluchtelingen in Noord Frankrijk.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/patriotten-en-vluchtelingen-1783-1795.html

 Fokkenberg Utrecht

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/fokkenberg-uit-utrecht-een-winkelier-in.html

SNAPHAAN GEWEREN UIT MAROKKO JEZAIL, KABYLA, MOUKHALA,  AFEDALI.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/jezail-kabyle-moukhala-snaphaan-geweer.html

British sword Pattern 1803. In dienst van Nederland en Oranje. Koning Willem II.
 

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/10/peninsular-war-sword.html

Marechaussee of Gendarmerie Pistool  M.1801.
Door David Maritz en L.Droixhe 

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/marechaussee-of-gendarmerie-pistool-m.html

 Dutch flintlock pistols. Nederlandse Cavalerie Pistolen rond 1750.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/antique-weapons-nederlandse-antieke.html

 

Heeft U extra gegevens, opmerkingen etc. hoor ik dat graag van U.

wjmschaatsenberg@hotmail.com

Al mijn Blogs vinden.

Google, Blog Schaatsenberg

Of voor de andere serie 

Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Gevonden, gebruik de mogelijkheden op de zwarte balk bovenaan.

Daar zijbalk aangeklikt vindt U meer. 

Of met de curser naar de zijkant rechts bovenaan de Blz. voor vertalen of archief.   

Vragen? Mail wjmschaatsenberg@hotmail.com Geen enkel probleem ik doe altijd mijn best om antwoord te geven.

 

Find all my Blogs.Google, Blog Schaatsenberg

Or for the other series Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Found, use the options on the black bar at the top.Click on the sidebar there and you will
find more. Or with the cursor to the side at the top right of the page. for translation or 
archive.

 


 

Vragen? Mail wjmschaatsenberg@hotmail.com Geen enkel probleem ik doe altijd mijn best om antwoord te geven.

Vuursteen Geweer uit Nederlands Indië ca.1800

 

 Vuurwapens uit Nederlands Indië.

 

 Ze zijn overal te vinden maar het grootste aantal bevind zich toch in Nederland.

Logisch want het zijn interessante stukjes cultuur meegebracht door de vele kolonialen rond 1900. 

 

 

 

 

 

 

Contact over deze blog, wjmschaatsenberg@hotmail.com

 

 

 

Het begint als ik een geweer te zien krijg wat ik nog niet eerder in mijn handen gehad heb. Curieus en van hoge kwaliteit.

Vuursteen Geweer voor de jacht uit Nederlands Indië ca.1800.

Of is het een doel geweer?

Geweer no.1.

Lang 1335mm.
Slot ijzer 125mm.
Loop   ijzer 955mm. Kaliber 13mm.    8 trekken en velden.
Gewicht 4,5kg. 
Onbekende zware houtsoort, zwart met houtsnijwerk gekleurd rood en goud.
Beslag messing.
Trekker en trekkerplaat ijzer met stelschroef.

Dit geweer roept vragen op.
Het geweer heeft een forse lengte.
De loop en het slot zijn van west Europese makelij, het hout (zwaar) inlands met inlands houtsnijwerk.

 

 

De enkele trekker heeft een stelschroef wat duid op een doel geweer.
Dan moet het voor individueel gebruik zijn geweest op een privé schietbaan.
Als jachtgeweer is het wel erg luxe uitgevoerd. Het is rond 1800 en koop ik dan een jachtgeweer, er is tenslotte volop te jagen in Indië, dan is deze afwerking toch zinloos en onnodig kostbaar ook al zal de inlandse handwerker niet zo heel veel gekost hebben.

Hoe dan ook, het geweer is representatief en dan ga je denken aan snobisme, status of een geschenk.

 

 

Het slot heeft een bijzonder afdekplaatje over de         pandekselveer.  Op vuursteen wapens nog nooit gezien.  Wel gebruikelijk bij snaphaan (Arabische) sloten. Achter de haan op de slotplaat het nummer 1. Dat suggereert dat dit geweer onderdeel uitmaakt van een set.

 

 

Op de loop 5 keuren. Het moet de suggestie geven van (Spaanse?) kwaliteit.   Verder geen merken of nummers. Niet in het slot of onder de loop.

 

 

Al met al, een raadselachtig geweer.

De decoratie van de kolf doet een beetje denken aan de talrijke Atjeh donderbussen waarbij in de kolf een bloemdecor is gesneden. Soms ingekleurd met goud en rood.

Helaas is de herkomst verloren gegaan. Hij komt van een Inboedel ingebracht bij een veilinghuis in Noord Holland.

Geweer no.2.

Op 13-04-2016 is er een grote militaria veiling in het VENDUHUIS Den Haag.
De spullen zijn ingebracht door het NEDERLANDS MILITAIR MUSEUM uit Soesterberg.
Zij zijn hun depot aan het reorganiseren en uitdunnen.
Verrassing! Er komt een praktisch identiek geweer in de verkoop. Lot no. 6508.

 
Helaas incompleet, zonder slot, kolfplaat en trekkerbeugel enz. Al het koperwerk ontbreekt.

Na restauratie is hier het resultaat.

Hij is voor het percussie systeem en de loop is glad.(zonder trekken en velden).

De kolf is 10 mm. kleiner en het geweer is 250 mm. korter.

Na restauratie het slot en de trekkerbeugel.







Lang; 1085mm. Loop; 730mm. kaliber 9mm.

Ook het houtsnijwerk is net iets anders.

Het is niet waarschijnlijk dat we hier geweer no.2 hebben van de set.


Is hier een vuursteen geweer gemoderniseerd? Dat zou kunnen maar aangezien het slot ontbreekt, niet aantoonbaar.
Het is niet een gemoderniseerd geweer gelijk aan het bovenste vuursteen geweer. Dit percussie slot zou er niet in gepast hebben. De slotplaat is te groot.

Al met al, het zijn geweren die vragen oproepen. Ook het veilinghuis geeft aan, geweer uit Indonesië.

Geweer no.3.

Het AFRIKA MUSEUM in Berg en Dal heeft twee vergelijkbare geweren in de collectie.

Collectie nummer TM-860-36 lang 141cm. Het geweer heeft een vuursteenslot van het type TOWER. Komt uit Nederlands Indië voor 1934.

De vorm van de kolf en daarop het houtsnijwerk zijn goed vergelijkbaar.
Wel ontbreken de rode accenten.

Zijplaat en trekkerbeugel zijn anders dan die van het geweer no.1.









Geweer no.4.

Lang 221 cm. Geweer voor de ganzenjacht.
Herkomst Bali voor 1936.

Op 14 april 2017 plaatst Ton en Richard Bolk een advertentie op de verkoopsite Antieke Wapens.nl. Aangeboden wordt een vergelijkbaar vuursteengeweer omschreven als; Zeer zeldzaam Vuursteengeweer uit Nederlands Indië, circa 1800. Lang 110cm. Kaliber 13mm. Getrokken loop.

In maart 2020 komt er een vergelijkbaar geweer op een veiling in Duitsland.
Maten niet bekend.

Ook hier op de loop een keur.

Het slot is identiek aan het slot van geweer No.1 Het eerste geweer in deze blog. Wel ontbreekt het afdekplaatje over de pandekselveer.

Ook hier is de slotplaat gestempeld met een I.
Hier midden op de plaat. Bij geweer Nr.1 staat die I links v.d.haan.

In september 2023 komt er op een veiling in IJsselstein  weer een vergelijkbaar exemplaar op tafel. Het is een stukje inbreng van een Nederlandse verzamelaar. Lang 145cm. Helaas geen verdere gegevens bekend.

De trekkerbeugel ontbreekt. Het model, het slot en de loop zijn volledig vergelijkbaar.

De tegenplaat is luxer en als decoratie zijn stukjes parelmoer in het hout gelegd.

 

 

 

 

 

 

 

 

Verkocht in de antiekhandel door zebregsroell Amsterdam Keizersgracht 541-543 1017 DP AMSTERDAM  Of. Maastricht Tongersestraat 2 6211 LN MAASTRICHT

Zij noemen het, A rare Indonesian flintlock gun or kemura panjang

The gun is made of hardwood and decorated with vines and flowers, and the steel mounts are typically decorated in the Indonesian style.Rond 1860.

Lang 105cm. Getrokken loop 65,5cm. Kaliber 14 mm. 

Het vuursteenslot heeft een messing pan.

 

Weet U meer? Mail a.u.b. alle kleine beetjes helpen.

Wil Schaatsenberg.  Contact;  wjmschaatsenberg@hotmail.com

 

De Atjeh, Sumatra donderbus. 1850-1920.

 

 Foto van een Atjeh strijder.

De foto zal later ingekleurd zijn. 

Hij staat ook nog in de groepsfoto onderaan.

Lang 105cm. Loop 71cm.

In vergelijking met het hierboven besproken vuursteen geweer niet bijzonder zeldzaam. Er moeten er vele honderden geweest zijn en daarvan zijn er flink wat meegebracht door oud kolonialen naar Nederland. De eerste Nederlandse publicaties waarin deze donderbussen genoemd worden zijn uit 1861 over de Banjarmasin opstand in Borneo (1859-1863) waarin het Nederlands Indische leger optreed in een opvolgings conflict.

 

Meestal wordt er gesproken over donderbussen (keumoeraih) in twee maten, Kemoera Pajang = lang of Kemoera Paneu = kort. Praktisch kan je spreken van 3 maten, Kort, midden of lang.

Hoe en waar ze vandaan komen en door wie gemaakt is onbekend. Vanwege de decoratie op de loop wordt vaak China genoemd als lopen leverancier. De sloten en de trekkerbeugel zijn bijna altijd Engels van het Brown Bess geweer. Het TOWER slot. Het hout is van Europese vorm.  

Hoe dan ook, de concentratie van dit type donderbus ligt in een cirkel van rond de 2000km. Van zuid Borneo Sumatra Maleisië. Het heeft alles te maken met handel  over zee. In zuid Borneo en Sumatra waren deze donderbussen welkom  

 

Waarschijnlijk is de kennismaking van de binnenlanders met de donderbus ontstaan  door de zeevaart en dan met name de piraterij. 

De Straat (van) Malakka is een zeestraat met een lengte van ongeveer 930 km en een breedte van 38 tot 393 km tussen Sumatra en het schiereiland Malakka. Het volgende stukje tussen Singapore en Sumatra heet de Straat van Singapore en is 105 Km. lang en 16 Km. breed. Het is een zeer belangrijke zeeroute voor het internationale handelsverkeer.

Daar valt voor piraten wat te halen.

 

Sumatra-tractaat (1824) met de Engelsen.

 

 Wij beloven de onafhankelijkheid van Atjeh  te  eerbiedigen en

 tevens de Atjehse zeeroverij te beteugelen.

 

Leuk allemaal maar het werkt niet. Uiteindelijk gaan de Engelsen akkoord met het volledige beheer over Atjeh door de Nederlanders. De Atjehoorlog begint.

 

 

Dit type wapen werd in grote hoeveelheden vanuit Singapore ingevoerd. De Atjehers vroegen en de Engelsen en Chinezen leverden. 

 

 

Lang 115cm. Loop 77cm. De loop vastgezet met 2 pinnen door de lade en extra 3 rotan banden.

 

 

De loop heeft de gebruikelijke lijnen (swastika) en krullen decoratie.

Voorbeelden van het decor op de loop ingelegd met messing en de monding van een Atjeh donderbus.

Foto uit 1904. De man rechts met donderbus met rotan banden.

Uit Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 10 1900.

Des namiddags, op den terugweg naar Garoet, werd de compagnie plotseling op de flank beschoten door een bende met geweren en donderbussen gewapende Atjehers. Het vuur werd onmiddellijk krachtig beantwoord en de Atjehers leden geduchte verliezen,

 

  Lang 115cm. Loop 76,5cm. Met uitzondering van de 5  12,5cm lange groeven aan de monding is de loop zonder decoratie. Het Engelse slot gemerkt MOORE.

 

 

 

 

 

Daar staat hij dan, de wapenhandelaar in Sumatra.

 

 

 

 

 

 

 

Goed te zien zijn de twee donderbussen waarbij die in zijn linkerhand  een identieke kolfvorm heeft als de donderbus van de foto hierboven.

Het lange achterste geweer is een zogenaamd PADRI geweer.

Daarover verderop meer.

 

 Lang 107cm. Loop 70cm. Hier met een percussie slot. Gedecoreerde loop waarbij goed te zien is dat deze gemaakt is uit gedraaid band damast.

Dit snijwerk op de kolf komt vaker voor. Het lijkt erop dat hiervoor een standaard ontwerp is toegepast. Eigenlijk kan ik mij niet voorstellen dat dit bij gebruikswapens normaal was maar je ziet het vaker en het wordt hoger gewaardeerd. Het kan zijn dat de aanvoerders zich deze luxe permitteerden. Of is het voor de handel en dus voor aan de wand bij de koloniaal. Dan is het natuurlijk ook interessant. Wat de reden ook is, het is heel fraai en doet aan de originaliteit van het wapen niets af.

Lang 96cm. Loop 65cm. Op de slotplaat 1864 US Norwich. Loop vol met de gebruikelijke decoratie. Geen kolfplaat, geen tegenplaat v/h slot maar gewoon 2 schroeven, ijzeren trekkerbeugel.

Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog 1861-1865 levert de NORWICH ARMS CO op contract 1863-64 ca. 18000 Springfield model 1861 geweren. Na 1865 worden veel wapens omgebouwd naar achterlader of jachtwapen. Met dit ombouwen komen er onderdelen los en in de handel en blijkbaar ook bij een wapenmaker in Sumatra. Dit lijkt mij nu een goed voorbeeld van een gebruikt wapen uit de Atjeh oorlog rond 1900.

Lang 86cm. Loop 47cm. Loop met klassiek decor. Het hout wat luxer uitgevoerd en zelfs de twee bevestigingen aan de lade zijn luxer met een zoutendrop messing beschermplaatje. De voorste is gelijk met de cordonbeugel en de andere is geen pin maar een schuifje. 

Het is goed om extra te letten op de bijzondere vorm van de haan, een haan die je vaker tegenkomt op Atjeh donderbussen. Het is de haan die rond 1860 voorkomt bij geweren van het Koninkrijk Hannover (Brits koningshuis 1814-1866). Als in 1866 Hannover gevoegd wordt bij Pruisen wordt die bewapening anders en de onderdelen overbodig. Die komen in de handel.

Lang 69cm. Loop 32,5cm. In tegenstelling tot meestal, zijn de kolfkap, de trekkerbeugel en de laadstok kokertjes niet van messing maar van ijzer. Ook hier geen tegenplaat van het slot maar 2 schroeven.

De loop heeft geen decoratie,

Extra.

 

 

Lang 72cm. Loop 43,5cm. Europees (Frans) vuursteenslot omgebouwd naar percussie.

Opvallend, geen trekkerbeugel. Nooit geweest. Herkomst Nederlandse Antiek/curiosa markt voor 1970.

Hier een goed voorbeeld van een gebruiksartikel en zeker niet moeders mooiste. Toch een fantastisch en realistisch beeld van waar die Sumatranen mee rondliepen.

De loop van ijzer, heel zwaar uitgevoerd en rijk gedecoreerd lijkt ouder. Is er eens een plaatselijke wapensmid in het midden van de 19e eeuw aan het fröbelen gegaan en heeft het e.e.a. aangepast?

 

 De loop is royaal gedecoreerd met aan de slotkant o.a. koperen decoraties die door de slijtage onbestemd zijn.

De monding v.d. loop 4cm. doorsnee heeft aan de buitenzijde een koperen ring.

 

Bovenop een gravering.  

Maan met bloem.

Het middenstuk v.d. loop met gegraveerd decor.

De decoratie lijkt mij oosters. islamitisch? boeddhistisch? Een deskundige kan het mij vast vertellen.

Waarom nu zoveel aandacht voor zo'n eenvoudig ding?

Wel, in de kamer van de miljonair zal hij niet komen te hangen. Niet duur genoeg, te weinig kunst.

Maar historisch onaantastbaar.  Mooi hè!

 

 

Er is heel veel te vinden over deze Atjeh donderbussen op het internet. Af en toe komt er een te koop. Menige verzamelaar heeft er eentje in zijn collectie. Zeker als hij een beetje gevoel heeft voor de Nederlandse geschiedenis.

Op de foto, die geënsceneerd zou zijn, staan deze Atjeh vrijheidsstrijders met hun wapens. Echt vrolijk staan ze er niet bij voor de fotograaf.. Van de 2e man van links is ook nog een foto alleen gemaakt die U vindt aan het begin van dit onderwerp.

Deze foto uit 1880-85.

 

Zoekend op het internet heeft U deze foto's vast al veel vaker gezien. Er zijn maar weinig foto's uit die periode waar zo'n donderbus opstaat. Ach, ik laat hem toch maar weer zien.

HET PADRI LONTSLOT GEWEER. 1800-1850.

Zo wordt het vaak genoemd in de NL literatuur.

Ook hanteert de handel de naam MALAYSIA MATCHLOCK.

Gaan we dan ver terug in de tijd krijgen de Portugezen de schuld met hun veroveringen in Azië in de 16e eeuw. Ook Japan wordt een enthousiast gebruiker.

Hoe dan ook, het bereikt Indonesië en dan komt Sumatra in beeld. Het zijn de PADRI oorlogen (1803-1837) waar Nederland zich mee gaat bemoeien in 1821.  

Drie bedevaartgangers waren van Mekka teruggekeerd, waar zij getuigen waren geweest van de gewelddadige hervormingen der Wahabieten, en wilden deze ook hier invoeren.

De drie hadji's drongen aan op het strikt handhaven der religieuze gebruiken en vonden een grote aanhang, die in het Nederlands bekend werd onder de naam van Padri-sekte. 

Rond 1800 naar Mekka, dan moet je wel tot de plaatselijke elite behoren. 

Zij werden ook wel orang poetih, "de witten", genoemd naar hun witte kleding, waardoor zij zich onderscheidden van de orang hitam, "de zwarten": de traditionele moslimleiders in Minangkabau die juist zwarte of donkerblauwe kleding droegen. 

Die Mekkagangers en hun aanhangers wensen zich aan alle regels van de Koran te houden. Het wordt oorlog. 

Door het gewelddadige optreden der Padri's was hun invloed in de noordelijke staten van Sumatra erg groot geworden; twee van de drie in het rijk van Minangkabau heersende sultans werden door haar toedoen om het leven gebracht en de derde ontkwam maar net door de vlucht. De meesten van hun bloedverwanten en leden van de aristocratie vluchtten ook en vestigden zich te Padang.

Nadat de resident van Padang, Du Puy, het bestuur van de Engelsen had overgenomen, riepen de gevluchte Maleise hoofden zijn hulp tegen de padri's in; in ruil daarvoor beloofden zij hem afstand van alle landen van het Menangkabaoese Rijk; zij gingen daarmee echter hun bevoegdheid te buiten zodat de afstand nooit door de Maleiers werd erkend. De 10de februari 1821 werd op die voorwaarde een verdrag van wederzijdse ondersteuning aangegaan en al snel openden de padri's de oorlog met een aanval op Sulit Air; in september deden zij een aanval op het door Du Puy bezette Semawang; op 8 december kwam luitenant-kolonel Raaff met versterking te Padang aan, herstelde het gebroken contact tussen deze plaats en Samawang en nam maatregelen om aanvallen tegen de vijand te kunnen ondernemen. Al op 4 maart 1822 werden na hardnekkige gevechten de padri's, ondanks hun grote overmacht, bij Goerong uit hun verschansingen gedreven en een der hoofdplaatsen van Menangkabaoe, Pagaruyung, bezet. De padri's brachten hun hoofdkwartier naar Lintau over, waarheen Raaff vergeefs probeerde door te dringen, doordat het landschap door een bergketen van Tanah Datar was gescheiden.

Lang 161cm. Loop 133,5cm. 8 kantig. Kaliber 17mm.

Spectaculair geweer, lang en zwaar ruim 7Kg. Moet toch een heel gedoe geweest zijn voor zo'n magere en kleine Sumatraan. Het lontslot werkt via een sper door de slotplaat die met de trekker naar achteren geschoven wordt. De lange koperen veer moet er dan voor zorgen dat de haan met de lont zich naar voren beweegt richting de zeer kleine pan. Over die pan een vooraf weg te draaien deksel. Helaas ik ben geen technicus maar die koperen veer veert niet. De haan valt door zijn gewicht vanzelf naar beneden. Een schrijver uit 1898, nu even kwijt wie, verteld dat die Sumatranen er heel goed en ook raak mee konden schieten tot wel een afstand van 20 meter.

Uiteindelijk verspreiden ze zich verder over Indonesië en komen zo ook op Java terecht.

Hangen in gebedshuizen en de huizen van de inlandse vorsten aan de wand en zullen tenslotte door onze koloniale landgenoten voor een flink deel in Nederland gekomen zijn.

De herkomst van dit exemplaar is bekend en rond 1950 meegebracht naar Nederland door de Opa van de vorige eigenaar. Opa was assistent Resident in Jogjakarta en in 1940 nog even, tot de komst van de Japanners Resident in Batavia. Overleeft de Jappenkampen en overlijdt 1975 in Tilburg.

Het tropenmuseum heeft er meer dan tien in hun collectie.

Een voorbeeld,

Herkomst : Zuidoost-Azië: Insulair / Indonesië / Sumatera / Sumatera Utara (provincie)

1852-1857

circa 166cm (65 3/8in.)

Info, wjmschaatsenberg@hotmail.com

 

 

Blog vinden.

 

Andere blogs. Kopieeer onderstaande https links in Google.

 

Tomson geweermaker Rotterdam, Luik.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Thone Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/amsterdam-geweermakers.html

van Knapen Utrecht fa, Mansvelt.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/van-knapen-geweermakers-in-utrecht.html

Delincee Amsterdam

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermakers-amsterdam.html

Tomson Rotterdam Luik.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Erttel Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermaker-erttel-172728-dresden-1794.html

Culemborg geweerfabriek.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2022/05/geweerfabriek-culemborg.html

Ketland Kinsbergen.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2018/09/donderbus-pistool-ketland-admiraal-van.html

Cleerens sabel.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2017/11/generaal-majoor-jbcleerens-en-zijn.html

Orde van de Unie Napoleon Degen

.https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/degen-orde-van-de-unie-lodewijk.html

Geweren Pistolen divers.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/van-gumster-geweren-pistolen-sabels.html

Sabels Degens Staatse leger.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/03/garde-cavalerie-sabel-uit-de-tijd-van.html

Theater Sabel Degens Maskerade.

 https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/02/antieke-wapens-sabel-dolk-degen-zwaard.html

 Wapenmakers Knoops Stok Rotterdam.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/10/a.html

Degens.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-wapens-blanke-wapens.html

Klingen met datum Nederland.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-blanke-wapens-in-nederland.html

 Hollandse Brigade te Wight 1799-1802. 

https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/09/engelse-of-britse-sabels-in-nederlandse.html

HET ERESABEL VAN KAPER KAPITEIN JARRY Vlissingen uit 1782

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/08/blog-post.html

Verzameling kinder wapens.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2021/10/degens-en-geweren-voor-kinderen-en.html

 Aislabie pistolen zilver.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2020/12/zeldzame-set-antieke-duelleerspistolen.html

 Sabel Denemarken Napoleon.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/12/sabel-denemarken-en-noorwegen-1789-1814.html

Marine Sabels Degens Pistolen.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/01/nederlandse-marine-sabels.html

Sabel M.1912 Nederlandse SS.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/08/het-wandelsabel-m1912-als-officiers.html

Nederlands Indie Donderbus Atjeh. Geweer. Padri geweer.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/02/vuursteen-geweer-uit-nederlands-indie.html

Günther Dordrecht. Winkelier in wapens. Sabel.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/politie-sabel-gunther-dordrecht.html

 Utrechtse Patriotten 1783-1795 en als Vluchtelingen in Noord Frankrijk.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/patriotten-en-vluchtelingen-1783-1795.html

 Fokkenberg Utrecht

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/fokkenberg-uit-utrecht-een-winkelier-in.html

SNAPHAAN GEWEREN UIT MAROKKO JEZAIL, KABYLA, MOUKHALA,  AFEDALI.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/jezail-kabyle-moukhala-snaphaan-geweer.html

British sword Pattern 1803. In dienst van Nederland en Oranje. Koning Willem II.
 

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/10/peninsular-war-sword.html

Marechaussee of Gendarmerie Pistool  M.1801.
Door David Maritz en L.Droixhe 

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/marechaussee-of-gendarmerie-pistool-m.html

 Dutch flintlock pistols. Nederlandse Cavalerie Pistolen rond 1750.

 https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/antique-weapons-nederlandse-antieke.html

 

Heeft U extra gegevens, opmerkingen etc. hoor ik dat graag van U.

wjmschaatsenberg@hotmail.com

Al mijn Blogs vinden.

Google, Blog Schaatsenberg

Of voor de andere serie 

Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Gevonden, gebruik de mogelijkheden op de zwarte balk bovenaan.

Daar zijbalk aangeklikt vindt U meer. 

Of met de curser naar de zijkant rechts bovenaan de Blz. voor vertalen of archief.   

Vragen? Mail wjmschaatsenberg@hotmail.com Geen enkel probleem ik doe altijd mijn best om antwoord te geven.

 

Find all my Blogs.Google, Blog Schaatsenberg

Or for the other series Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Found, use the options on the black bar at the top.Click on the sidebar there and you will
find more. Or with the cursor to the side at the top right of the page. for translation or 
archive.

 

Vragen? Mail wjmschaatsenberg@hotmail.com Geen enkel probleem ik doe altijd mijn best om antwoord te geven.