Vuurwapens uit Nederlands Indië.

Ze zijn overal te vinden maar het grootste aantal bevind zich toch in Nederland.

Logisch want het zijn interessante stukjes cultuur meegebracht door de vele kolonialen rond 1900.

Contact over deze blog, wjmschaatsenberg@hotmail.com

Het begint als ik een geweer te zien krijg wat ik nog niet eerder in mijn handen gehad heb. Curieus en van hoge kwaliteit.

Vuursteen Geweer voor de jacht uit Nederlands Indië ca.1800.

Of is het een doel geweer?

Geweer no.1.

Lang 1335mm.
Slot ijzer 125mm.
Loop ijzer 955mm. Kaliber 13mm. 8 trekken en velden.
Gewicht 4,5kg.
Onbekende zware houtsoort, zwart met houtsnijwerk gekleurd rood en goud.
Beslag messing.
Trekker en trekkerplaat ijzer met stelschroef.

Dit geweer roept vragen op.
Het geweer heeft een forse lengte.
De loop en het slot zijn van west Europese makelij, het hout (zwaar) inlands met inlands houtsnijwerk.

De enkele trekker heeft een stelschroef wat duid op een doel geweer.
Dan moet het voor individueel gebruik zijn geweest op een privé schietbaan.
Als jachtgeweer is het wel erg luxe uitgevoerd. Het is rond 1800 en koop ik dan een jachtgeweer, er is tenslotte volop te jagen in Indië, dan is deze afwerking toch zinloos en onnodig kostbaar ook al zal de inlandse handwerker niet zo heel veel gekost hebben.

Hoe dan ook, het geweer is representatief en dan ga je denken aan snobisme, status of een geschenk.

Het slot heeft een bijzonder afdekplaatje over de pandekselveer. Op vuursteen wapens nog nooit gezien. Wel gebruikelijk bij snaphaan (Arabische) sloten. Achter de haan op de slotplaat het nummer 1. Dat suggereert dat dit geweer onderdeel uitmaakt van een set.

Op de loop 5 keuren. Het moet de suggestie geven van (Spaanse?) kwaliteit. Verder geen merken of nummers. Niet in het slot of onder de loop.

Al met al, een raadselachtig geweer.

De decoratie van de kolf doet een beetje denken aan de talrijke Atjeh donderbussen waarbij in de kolf een bloemdecor is gesneden. Soms ingekleurd met goud en rood.

Helaas is de herkomst verloren gegaan. Hij komt van een Inboedel ingebracht bij een veilinghuis in Noord Holland.

Geweer no.2.

Op 13-04-2016 is er een grote militaria veiling in het VENDUHUIS Den Haag.
De spullen zijn ingebracht door het NEDERLANDS MILITAIR MUSEUM uit Soesterberg.
Zij zijn hun depot aan het reorganiseren en uitdunnen.
Verrassing! Er komt een praktisch identiek geweer in de verkoop. Lot no. 6508.

Helaas incompleet, zonder slot, kolfplaat en trekkerbeugel enz. Al het koperwerk ontbreekt.

Na restauratie is hier het resultaat.

Hij is voor het percussie systeem en de loop is glad.(zonder trekken en velden).

De kolf is 10 mm. kleiner en het geweer is 250 mm. korter.

Na restauratie het slot en de trekkerbeugel.

Lang; 1085mm. Loop; 730mm. kaliber 9mm.

Ook het houtsnijwerk is net iets anders.

Het is niet waarschijnlijk dat we hier geweer no.2 hebben van de set.

Is hier een vuursteen geweer gemoderniseerd? Dat zou kunnen maar aangezien het slot ontbreekt, niet aantoonbaar.
Het is niet een gemoderniseerd geweer gelijk aan het bovenste vuursteen geweer. Dit percussie slot zou er niet in gepast hebben. De slotplaat is te groot.

Al met al, het zijn geweren die vragen oproepen. Ook het veilinghuis geeft aan, geweer uit Indonesië.

Geweer no.3.

Het AFRIKA MUSEUM in Berg en Dal heeft twee vergelijkbare geweren in de collectie.

Collectie nummer TM-860-36 lang 141cm. Het geweer heeft een vuursteenslot van het type TOWER. Komt uit Nederlands Indië voor 1934.

De vorm van de kolf en daarop het houtsnijwerk zijn goed vergelijkbaar.
Wel ontbreken de rode accenten.

Zijplaat en trekkerbeugel zijn anders dan die van het geweer no.1.

Geweer no.4.

Lang 221 cm. Geweer voor de ganzenjacht.
Herkomst Bali voor 1936.

Op 14 april 2017 plaatst Ton en Richard Bolk een advertentie op de verkoopsite Antieke Wapens.nl. Aangeboden wordt een vergelijkbaar vuursteengeweer omschreven als; Zeer zeldzaam Vuursteengeweer uit Nederlands Indië, circa 1800. Lang 110cm. Kaliber 13mm. Getrokken loop.

In maart 2020 komt er een vergelijkbaar geweer op een veiling in Duitsland.
Maten niet bekend.

Ook hier op de loop een keur.

Het slot is identiek aan het slot van geweer No.1 Het eerste geweer in deze blog. Wel ontbreekt het afdekplaatje over de pandekselveer.

Ook hier is de slotplaat gestempeld met een I.
Hier midden op de plaat. Bij geweer Nr.1 staat die I links v.d.haan.

In september 2023 komt er op een veiling in IJsselstein weer een vergelijkbaar exemplaar op tafel. Het is een stukje inbreng van een Nederlandse verzamelaar. Lang 145cm. Helaas geen verdere gegevens bekend.

De trekkerbeugel ontbreekt. Het model, het slot en de loop zijn volledig vergelijkbaar.

De tegenplaat is luxer en als decoratie zijn stukjes parelmoer in het hout gelegd.

Verkocht in de antiekhandel door zebregsroell Amsterdam Keizersgracht 541-543 1017 DP AMSTERDAM Of. Maastricht Tongersestraat 2 6211 LN MAASTRICHT

Zij noemen het, A rare Indonesian flintlock gun or kemura panjang

The gun is made of hardwood and decorated with vines and flowers, and the steel mounts are typically decorated in the Indonesian style.Rond 1860.

Lang 105cm. Getrokken loop 65,5cm. Kaliber 14 mm.

Het vuursteenslot heeft een messing pan.

Weet U meer? Mail a.u.b. alle kleine beetjes helpen.

Wil Schaatsenberg. Contact; wjmschaatsenberg@hotmail.com

De Atjeh, Sumatra donderbus. 1850-1920.

Foto van een Atjeh strijder.

De foto zal later ingekleurd zijn.

Hij staat ook nog in de groepsfoto onderaan.

Lang 105cm. Loop 71cm.

In vergelijking met het hierboven besproken vuursteen geweer niet bijzonder zeldzaam. Er moeten er vele honderden geweest zijn en daarvan zijn er flink wat meegebracht door oud kolonialen naar Nederland. De eerste Nederlandse publicaties waarin deze donderbussen genoemd worden zijn uit 1861 over de Banjarmasin opstand in Borneo (1859-1863) waarin het Nederlands Indische leger optreed in een opvolgings conflict.

Meestal wordt er gesproken over donderbussen (keumoeraih) in twee maten, Kemoera Pajang = lang of Kemoera Paneu = kort. Praktisch kan je spreken van 3 maten, Kort, midden of lang.

Hoe en waar ze vandaan komen en door wie gemaakt is onbekend. Vanwege de decoratie op de loop wordt vaak China genoemd als lopen leverancier. De sloten en de trekkerbeugel zijn bijna altijd Engels van het Brown Bess geweer. Het TOWER slot. Het hout is van Europese vorm.

Hoe dan ook, de concentratie van dit type donderbus ligt in een cirkel van rond de 2000km. Van zuid Borneo Sumatra Maleisië. Het heeft alles te maken met handel over zee. In zuid Borneo en Sumatra waren deze donderbussen welkom

Waarschijnlijk is de kennismaking van de binnenlanders met de donderbus ontstaan door de zeevaart en dan met name de piraterij.

De Straat (van) Malakka is een zeestraat met een lengte van ongeveer 930 km en een breedte van 38 tot 393 km tussen Sumatra en het schiereiland Malakka. Het volgende stukje tussen Singapore en Sumatra heet de Straat van Singapore en is 105 Km. lang en 16 Km. breed. Het is een zeer belangrijke zeeroute voor het internationale handelsverkeer.

Daar valt voor piraten wat te halen.

Sumatra-tractaat (1824) met de Engelsen.

Wij beloven de onafhankelijkheid van Atjeh te eerbiedigen en

tevens de Atjehse zeeroverij te beteugelen.

Leuk allemaal maar het werkt niet. Uiteindelijk gaan de Engelsen akkoord met het volledige beheer over Atjeh door de Nederlanders. De Atjehoorlog begint.

Dit type wapen werd in grote hoeveelheden vanuit Singapore ingevoerd. De Atjehers vroegen en de Engelsen en Chinezen leverden.

Lang 115cm. Loop 77cm. De loop vastgezet met 2 pinnen door de lade en extra 3 rotan banden.

De loop heeft de gebruikelijke lijnen (swastika) en krullen decoratie.

Voorbeelden van het decor op de loop ingelegd met messing en de monding van een Atjeh donderbus.

Foto uit 1904. De man rechts met donderbus met rotan banden.

Uit Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 10 1900.

Des namiddags, op den terugweg naar Garoet, werd de compagnie plotseling op de flank beschoten door een bende met geweren en donderbussen gewapende Atjehers. Het vuur werd onmiddellijk krachtig beantwoord en de Atjehers leden geduchte verliezen,

Lang 115cm. Loop 76,5cm. Met uitzondering van de 5 12,5cm lange groeven aan de monding is de loop zonder decoratie. Het Engelse slot gemerkt MOORE.

Daar staat hij dan, de wapenhandelaar in Sumatra.

Goed te zien zijn de twee donderbussen waarbij die in zijn linkerhand een identieke kolfvorm heeft als de donderbus van de foto hierboven.

Het lange achterste geweer is een zogenaamd PADRI geweer.

Daarover verderop meer.

Lang 107cm. Loop 70cm. Hier met een percussie slot. Gedecoreerde loop waarbij goed te zien is dat deze gemaakt is uit gedraaid band damast.

Dit snijwerk op de kolf komt vaker voor. Het lijkt erop dat hiervoor een standaard ontwerp is toegepast. Eigenlijk kan ik mij niet voorstellen dat dit bij gebruikswapens normaal was maar je ziet het vaker en het wordt hoger gewaardeerd. Het kan zijn dat de aanvoerders zich deze luxe permitteerden. Of is het voor de handel en dus voor aan de wand bij de koloniaal. Dan is het natuurlijk ook interessant. Wat de reden ook is, het is heel fraai en doet aan de originaliteit van het wapen niets af.

Lang 96cm. Loop 65cm. Op de slotplaat 1864 US Norwich. Loop vol met de gebruikelijke decoratie. Geen kolfplaat, geen tegenplaat v/h slot maar gewoon 2 schroeven, ijzeren trekkerbeugel.

Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog 1861-1865 levert de NORWICH ARMS CO op contract 1863-64 ca. 18000 Springfield model 1861 geweren. Na 1865 worden veel wapens omgebouwd naar achterlader of jachtwapen. Met dit ombouwen komen er onderdelen los en in de handel en blijkbaar ook bij een wapenmaker in Sumatra. Dit lijkt mij nu een goed voorbeeld van een gebruikt wapen uit de Atjeh oorlog rond 1900.

Lang 86cm. Loop 47cm. Loop met klassiek decor. Het hout wat luxer uitgevoerd en zelfs de twee bevestigingen aan de lade zijn luxer met een zoutendrop messing beschermplaatje. De voorste is gelijk met de cordonbeugel en de andere is geen pin maar een schuifje.

Het is goed om extra te letten op de bijzondere vorm van de haan, een haan die je vaker tegenkomt op Atjeh donderbussen. Het is de haan die rond 1860 voorkomt bij geweren van het Koninkrijk Hannover (Brits koningshuis 1814-1866). Als in 1866 Hannover gevoegd wordt bij Pruisen wordt die bewapening anders en de onderdelen overbodig. Die komen in de handel.

Lang 69cm. Loop 32,5cm. In tegenstelling tot meestal, zijn de kolfkap, de trekkerbeugel en de laadstok kokertjes niet van messing maar van ijzer. Ook hier geen tegenplaat van het slot maar 2 schroeven.

De loop heeft geen decoratie,

Extra.

Lang 72cm. Loop 43,5cm. Europees (Frans) vuursteenslot omgebouwd naar percussie.

Opvallend, geen trekkerbeugel. Nooit geweest. Herkomst Nederlandse Antiek/curiosa markt voor 1970.

Hier een goed voorbeeld van een gebruiksartikel en zeker niet moeders mooiste. Toch een fantastisch en realistisch beeld van waar die Sumatranen mee rondliepen.

De loop van ijzer, heel zwaar uitgevoerd en rijk gedecoreerd lijkt ouder. Is er eens een plaatselijke wapensmid in het midden van de 19e eeuw aan het fröbelen gegaan en heeft het e.e.a. aangepast?

De loop is royaal gedecoreerd met aan de slotkant o.a. koperen decoraties die door de slijtage onbestemd zijn.

De monding v.d. loop 4cm. doorsnee heeft aan de buitenzijde een koperen ring.

Bovenop een gravering.

Maan met bloem.

Het middenstuk v.d. loop met gegraveerd decor.

De decoratie lijkt mij oosters. islamitisch? boeddhistisch? Een deskundige kan het mij vast vertellen.

Waarom nu zoveel aandacht voor zo'n eenvoudig ding?

Wel, in de kamer van de miljonair zal hij niet komen te hangen. Niet duur genoeg, te weinig kunst.

Maar historisch onaantastbaar. Mooi hè!

Er is heel veel te vinden over deze Atjeh donderbussen op het internet. Af en toe komt er een te koop. Menige verzamelaar heeft er eentje in zijn collectie. Zeker als hij een beetje gevoel heeft voor de Nederlandse geschiedenis.

Op de foto, die geënsceneerd zou zijn, staan deze Atjeh vrijheidsstrijders met hun wapens. Echt vrolijk staan ze er niet bij voor de fotograaf.. Van de 2e man van links is ook nog een foto alleen gemaakt die U vindt aan het begin van dit onderwerp.

Deze foto uit 1880-85.

Zoekend op het internet heeft U deze foto's vast al veel vaker gezien. Er zijn maar weinig foto's uit die periode waar zo'n donderbus opstaat. Ach, ik laat hem toch maar weer zien.

HET PADRI LONTSLOT GEWEER. 1800-1850.

Zo wordt het vaak genoemd in de NL literatuur.

Ook hanteert de handel de naam MALAYSIA MATCHLOCK.

Gaan we dan ver terug in de tijd krijgen de Portugezen de schuld met hun veroveringen in Azië in de 16e eeuw. Ook Japan wordt een enthousiast gebruiker.

Hoe dan ook, het bereikt Indonesië en dan komt Sumatra in beeld. Het zijn de PADRI oorlogen (1803-1837) waar Nederland zich mee gaat bemoeien in 1821.

Drie bedevaartgangers waren van Mekka teruggekeerd, waar zij getuigen waren geweest van de gewelddadige hervormingen der Wahabieten, en wilden deze ook hier invoeren.

De drie hadji's drongen aan op het strikt handhaven der religieuze gebruiken en vonden een grote aanhang, die in het Nederlands bekend werd onder de naam van Padri-sekte.

Rond 1800 naar Mekka, dan moet je wel tot de plaatselijke elite behoren.

Zij werden ook wel orang poetih, "de witten", genoemd naar hun witte kleding, waardoor zij zich onderscheidden van de orang hitam, "de zwarten": de traditionele moslimleiders in Minangkabau die juist zwarte of donkerblauwe kleding droegen.

Die Mekkagangers en hun aanhangers wensen zich aan alle regels van de Koran te houden. Het wordt oorlog.

Door het gewelddadige optreden der Padri's was hun invloed in de noordelijke staten van Sumatra erg groot geworden; twee van de drie in het rijk van Minangkabau heersende sultans werden door haar toedoen om het leven gebracht en de derde ontkwam maar net door de vlucht. De meesten van hun bloedverwanten en leden van de aristocratie vluchtten ook en vestigden zich te Padang.

Nadat de resident van Padang, Du Puy, het bestuur van de Engelsen had overgenomen, riepen de gevluchte Maleise hoofden zijn hulp tegen de padri's in; in ruil daarvoor beloofden zij hem afstand van alle landen van het Menangkabaoese Rijk; zij gingen daarmee echter hun bevoegdheid te buiten zodat de afstand nooit door de Maleiers werd erkend. De 10de februari 1821 werd op die voorwaarde een verdrag van wederzijdse ondersteuning aangegaan en al snel openden de padri's de oorlog met een aanval op Sulit Air; in september deden zij een aanval op het door Du Puy bezette Semawang; op 8 december kwam luitenant-kolonel Raaff met versterking te Padang aan, herstelde het gebroken contact tussen deze plaats en Samawang en nam maatregelen om aanvallen tegen de vijand te kunnen ondernemen. Al op 4 maart 1822 werden na hardnekkige gevechten de padri's, ondanks hun grote overmacht, bij Goerong uit hun verschansingen gedreven en een der hoofdplaatsen van Menangkabaoe, Pagaruyung, bezet. De padri's brachten hun hoofdkwartier naar Lintau over, waarheen Raaff vergeefs probeerde door te dringen, doordat het landschap door een bergketen van Tanah Datar was gescheiden.

Lang 161cm. Loop 133,5cm. 8 kantig. Kaliber 17mm.

Spectaculair geweer, lang en zwaar ruim 7Kg. Moet toch een heel gedoe geweest zijn voor zo'n magere en kleine Sumatraan. Het lontslot werkt via een sper door de slotplaat die met de trekker naar achteren geschoven wordt. De lange koperen veer moet er dan voor zorgen dat de haan met de lont zich naar voren beweegt richting de zeer kleine pan. Over die pan een vooraf weg te draaien deksel. Helaas ik ben geen technicus maar die koperen veer veert niet. De haan valt door zijn gewicht vanzelf naar beneden. Een schrijver uit 1898, nu even kwijt wie, verteld dat die Sumatranen er heel goed en ook raak mee konden schieten tot wel een afstand van 20 meter.

Uiteindelijk verspreiden ze zich verder over Indonesië en komen zo ook op Java terecht.

Hangen in gebedshuizen en de huizen van de inlandse vorsten aan de wand en zullen tenslotte door onze koloniale landgenoten voor een flink deel in Nederland gekomen zijn.

De herkomst van dit exemplaar is bekend en rond 1950 meegebracht naar Nederland door de Opa van de vorige eigenaar. Opa was assistent Resident in Jogjakarta en in 1940 nog even, tot de komst van de Japanners Resident in Batavia. Overleeft de Jappenkampen en overlijdt 1975 in Tilburg.

Het tropenmuseum heeft er meer dan tien in hun collectie.

Een voorbeeld,

Herkomst : Zuidoost-Azië: Insulair / Indonesië / Sumatera / Sumatera Utara (provincie)

1852-1857

circa 166cm (65 3/8in.)

Info, wjmschaatsenberg@hotmail.com

Blog vinden.

Andere blogs. Kopieeer onderstaande https links in Google.

Tomson geweermaker Rotterdam, Luik.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Thone Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/amsterdam-geweermakers.html

van Knapen Utrecht fa, Mansvelt.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/van-knapen-geweermakers-in-utrecht.html

Delincee Amsterdam

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermakers-amsterdam.html

Tomson Rotterdam Luik.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/een-familie-van-wapenmakers-tomson-uit.html

Erttel Amsterdam.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2024/10/geweermaker-erttel-172728-dresden-1794.html

Culemborg geweerfabriek.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2022/05/geweerfabriek-culemborg.html

Ketland Kinsbergen.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2018/09/donderbus-pistool-ketland-admiraal-van.html

Cleerens sabel.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2017/11/generaal-majoor-jbcleerens-en-zijn.html

Orde van de Unie Napoleon Degen

.https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/degen-orde-van-de-unie-lodewijk.html

Geweren Pistolen divers.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/04/van-gumster-geweren-pistolen-sabels.html

Sabels Degens Staatse leger.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/03/garde-cavalerie-sabel-uit-de-tijd-van.html

Theater Sabel Degens Maskerade.

https://wapenverzamel.blogspot.com/2016/02/antieke-wapens-sabel-dolk-degen-zwaard.html

Wapenmakers Knoops Stok Rotterdam.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/10/a.html

Degens.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-wapens-blanke-wapens.html

Klingen met datum Nederland.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2024/06/antieke-blanke-wapens-in-nederland.html

Hollandse Brigade te Wight 1799-1802.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/09/engelse-of-britse-sabels-in-nederlandse.html

HET ERESABEL VAN KAPER KAPITEIN JARRY Vlissingen uit 1782

https://wapensverzamel.blogspot.com/2022/08/blog-post.html

Verzameling kinder wapens.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2021/10/degens-en-geweren-voor-kinderen-en.html

Aislabie pistolen zilver.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2020/12/zeldzame-set-antieke-duelleerspistolen.html

Sabel Denemarken Napoleon.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/12/sabel-denemarken-en-noorwegen-1789-1814.html

Marine Sabels Degens Pistolen.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2019/01/nederlandse-marine-sabels.html

Sabel M.1912 Nederlandse SS.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/08/het-wandelsabel-m1912-als-officiers.html

Nederlands Indie Donderbus Atjeh. Geweer. Padri geweer.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2016/02/vuursteen-geweer-uit-nederlands-indie.html

Günther Dordrecht. Winkelier in wapens. Sabel.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/politie-sabel-gunther-dordrecht.html

Utrechtse Patriotten 1783-1795 en als Vluchtelingen in Noord Frankrijk.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/12/patriotten-en-vluchtelingen-1783-1795.html

Fokkenberg Utrecht

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/fokkenberg-uit-utrecht-een-winkelier-in.html

SNAPHAAN GEWEREN UIT MAROKKO JEZAIL, KABYLA, MOUKHALA, AFEDALI.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/11/jezail-kabyle-moukhala-snaphaan-geweer.html

British sword Pattern 1803. In dienst van Nederland en Oranje. Koning Willem II.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2015/10/peninsular-war-sword.html

Marechaussee of Gendarmerie Pistool M.1801.
Door David Maritz en L.Droixhe

https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/marechaussee-of-gendarmerie-pistool-m.html

Dutch flintlock pistols. Nederlandse Cavalerie Pistolen rond 1750.

https://wapensverzamel.blogspot.com/2014/12/antique-weapons-nederlandse-antieke.html

Heeft U extra gegevens, opmerkingen etc. hoor ik dat graag van U.

wjmschaatsenberg@hotmail.com

Al mijn Blogs vinden.

Google, Blog Schaatsenberg

Of voor de andere serie

Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Gevonden, gebruik de mogelijkheden op de zwarte balk bovenaan.

Daar zijbalk aangeklikt vindt U meer.

Of met de curser naar de zijkant rechts bovenaan de Blz. voor vertalen of archief.

Vragen? Mail wjmschaatsenberg@hotmail.com Geen enkel probleem ik doe altijd mijn best om antwoord te geven.

Find all my Blogs.Google, Blog Schaatsenberg

Or for the other series Google, Blog Schaatsenberg Theater.

Found, use the options on the black bar at the top.Click on the sidebar there and you will
find more. Or with the cursor to the side at the top right of the page. for translation or 
archive.